DOĞU AKDENİZ KOŞULLARINDA YERFISTIĞI VERİMİNİ TAHMİN ETMEDE CROPGRO V4.7.5. BİTKİ BÜYÜME MODELİNİN PERFORMANSININ VE DUYARLILIĞININ BELİRLENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KADİR CAN ÖZ

Danışman: Semih Metin Sezen

Özet:

Bu araştırma, Doğu Akdeniz koşullarında damla sulama sistemiyle sulanan yerfıstığında NC-7 çeşidinde farklı sulama programlarının verim ve su kullanımı üzerine etkilerini belirlemek ve yerfıstığı verimini tahmin etmede CROPGRO V4.7.5 modelinin performansının ve duyarlılığının belirlenmesi amacıyla 2014 ve 2015 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada ana konuları sulama aralıkları (SA), alt konuları ise sulama düzeyleri (I) oluşturmuştur. Sulama programında 3 farklı sulama aralığı, yığışımlı buharlaşma değerlerinden (SA1: ΣEo = 25 ± 2.5 mm; SA2: ΣEo = 50 ± 5 mm; SA3: ΣEo = 75 ± 5 mm olduğunda sulama) oluşurken, 4 farklı sulama düzeyi (I1= 0.50; I2=0.75; I3=1.00; I4=1.25) oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre; sulama aralığı ile sulama düzeyi interaksiyonu toplam yerfıstığı dane verimini istatistiksel olarak %1 hata seviyesinde önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir. Her iki deneme yılında da en yüksek verim SA2-125, en düşük verim ise SA3-50 konusundan alınmıştır. Sulama aralığı ve sulama düzeyi; yerfıstığında verimi, kuru madde miktarını, yaprak alanını, hasat indeksini, su kullanım randımanı (WUE) ve sulama suyu kullanım randımanı (IWUE) değerlerini önemli derecede etkilemiştir. Sonuçta; SA2-125 sulama programı yörede yüksek yerfıstığı ürünü almak için önerilebilir. CROPGRO-yerfıstığı modeli simulasyon sonuçlarında elde edilmiş yerfıstığı verimi ve bitki büyüme parametrelerinin tahmini değerlerinin ölçülen değerlere yakın olduğunu göstermiştir. Simüle edilen ve gözlemlenen yerfıstığı verim değerleri arasında determinasyon katsayısı (R2) değerleri sulama aralığına bağlı olarak 2014’de 0.52-0.88, 2015 yılında 0.50-0.96 arasında değişmiştir. Bu nedenle, CROPGRO-yerfıstığı modeli farklı sulama yönetimi koşulları altında yerfıstığının verimini doğru olarak tahmin etmek için kullanılabilir.