Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: LEMAN ALAKOYUN
Danışman: Özgecan Taştan Kırık
Özet:
Bu araştırmanın amacı Süreç Odaklı Rehberli Sorgulamayla Öğrenme yönteminin
7. sınıf öğrencilerinin Fen Bilimleri dersi Saf Madde ve Karışımlar ünitesindeki
akademik başarılarına, motivasyonlarına ve mantıksal düşünme becerilerine etkisini ve
öğrencierin SORSÖ’ye yönelik görüşlerini incelemektir. Çalışmada yarı-deneysel
desenlerden eşitlenmemiş kontrol gruplu desen uygulanmıştır. Süreçte önce nicel veriler
toplanmış daha sonra analiz sonuçlarına göre öğrenciler belirlenerek “Saf Madde ve
Karışımlar” ünitesindeki kavramsal anlamaları ve SÖRSÖ hakkında görüşlerini ortaya
çıkarmaya yönelik yarı-yapılandırılmış görüşmelerle nitel veriler toplanmıştır.
Araştırmaya kontrol grubundan 26, deney grubundan 28 olmak üzere toplam 54 yedinci
sınıf öğrencisi katılmıştır. Katılımcılar uygun örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir.
Kontrol grubunda çalışmanın yapıldığı sırada yürürlükte olan öğretim programı
sorgulamaya dayalı yaklaşımı benimsemesine rağmen, Türkiye genelinde ortaokul fen
eğitiminde halihazırda uygulanmakta olan öğretim yaklaşımını yansıtan, öğrenciöğrenci etkileşiminin sınırlı olduğu öğretmen merkezli yöntem temel alınarak ünite
öğretilmiştir. Deney grubunda ise SORSÖ yöntemi ile öğretim yapılmıştır. Buna göre
öğrenciler öğrenme döngüsüne uygun hazırlanmış, eleştirel düşünme soruları içeren
çalışma yaprakları üzerinde, işbirlikli gruplar halinde çalışmışlardır.
Akademik başarıyı ölçmek için araştırmacı tarafından hazırlanan Saf Madde ve
Karışımlar Başarı Testi (SMKBT), mantıksal düşünme becerisini ölçmek için Mantıksal
Düşünme Grup Testi (MDGT) ve katılımcıların fen bilimleri dersine yönelik
motivasyonlarını ölçmede ise Öğrenmede Güdüsel Stratejiler Ölçeği (ÖGSÖ)’nin
motivasyon ölçeği kullanılmıştır. Uygulama öncesi grupları kıyaslamak üzere SMKBT,
v
MDGT, ÖGSÖ ön test olarak uygulanmıştır. Yaklaşık 7 haftalık uygulama sonrasında
gruplara öntest olarak verilen testler son test olarak da verilmiştir. Öğrencilerin SORSÖ
yönteminin uygulanmasına ilişkin görüşlerini ve Saf Madde ve Karışımlar
Ünitesi’ndeki kavramları anlama düzeylerini derinlemesine incelemek amacı ile ise
uygulama bitiminde yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Gruplar önSMKBT puanları açısından farklılık gösterdiği için son-SMKBT puanlarının analizinde
ANCOVA yapılmıştır. Sonuçlar, deney grubu lehine gruplar arasında anlamlı bir fark
olduğunu göstermektedir. Kavramsal anlamayı incelemeye yönelik yapılan görüşme
verileri ise içerik analizi ile analiz edilmiş ve sonuçlar, görüşmeye katılan her iki
gruptaki öğrencilerin de kavram yanılgılarına sahip olduğunu ancak deney grubu
öğrencilerinin öğretilen ünite kavramlarını daha iyi anladığını göstermiştir. Ön-ÖGSÖ
ve ön-MDGT puanları normal dağılım göstermediğinden, deney ve kontrol grubundaki
öğrencilerin ön-test puanlarını kıyaslamada Mann-Whitney U Testi kullanılmıştır.
Sonuçlara göre deney ve kontrol grubu öğrencileri arasında ön-ÖGSÖ ve ön-MDGT
puanları açısından anlamlı farklılık bulunmamaktadır. Sontest ÖGSÖ ve MDGT
puanlarının analizinde ise bağımsız gruplar t-testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara
göre deney ve kontrol grubu öğrencileri arasında son-ÖGSÖ ve son-MDGT puanları
açısından deney grubu lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Sonuç olarak SORSÖ’nün
7. sınıf öğrencilerinin Saf Madde ve Karışımlar Ünitesi’ndeki akademik başarıları,
motivasyonları ve mantıksal düşünme becerilerini yüksek etki büyüklüğü ile arttırıcı
yönde etkisi olduğu söylenebilir. Öğrencilerin SORSÖ hakkındaki görüşlerini
incelemek üzere yapılan yarı-yapılandırılmış görüşme verileri ise içerik analizi ile
analiz edilmiştir. Bulgulara göre katılımcılar etkinlik kağıtları, grup çalışması ve
deneyleri SORSÖ’nün öğrenmeye katkı sağlayan özellikleri olarak belirtmiş, yöntemin
kavramsal anlama ve zihinsel ve sosyal beceri gelişimlerine katkı sağladığını farketmiş,
SORSÖ’ nün feni sevmelerine ve ilgilerinde artışa katkı sağladığını ifade etmişlerdir.
Ayrıca öğrenciler zamanın yeterli gelmediğinden bahsetmiş, materyal kullanımı ve sınıf
düzeni açısından zorluk yaşamadıklarını söylemişlerdir. Bu görüşlere bakarak SORSÖ
ile öğretim gören öğrencilerin bu yöntemin genel özelliklerinin ve öğrenmeye
katkılarının farkında oldukları ve fen dersine katılmaya daha istekli oldukları
söylenebilir.