Eski Anadolu Türkçesinde Nicelik İşaretleyicileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili Ve Edebiyatı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESİN AL

Danışman: Yeter Torun Öğretmen

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışmanın konusu Eski Anadolu Türkçesinde nicelik belirtmek için kullanılan sözlükbirimlerin neler olduğunu belirlemektir. Çalışmada, bu işaretleyicilerin ses ve biçimsel görünümleri, söz dizim ve eş dizim özellikleri ve söz konusu işaretleyicilerin kullanım sıklıkları üzerinde durulmuştur. Çalışma; Giriş, Kuramsal Açıklamalar ve İlgili Çalışmalar, Yöntem, Bulgular ve Sonuç olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. "Giriş" bölümünde çalışmanın amacı, önemi ve sınırlılıkları hakkında açıklamalar yapılmıştır. Çalışmanın "Kuramsal Açıklamalar ve İlgili Çalışmalar" bölümünde nicelik, Türkçede nicelik, Türkçenin tarihî dönemlerinde nicelik, Türkçede nicelik işaretleme yolları, Türkçede belirli ve belirsiz nicelik ve bunun işaretlenme yolları üzerine yapılan araştırmalar sunulup tartışılmıştır. "Yöntem" bölümünde ise çalışmanın yazımında kullanılan yöntemler anlatılmış ve çalışma malzemeleri hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümü olan "Bulgular"da ise Eski Anadolu Türkçesini temsilen seçilen Kısās-ı Enbiya, Marzubān-nāme Tercümesi- Destūr-ı Şāhī ve Dede Korkut Kitabı 1-2 eserlerinde yer alan nicelik işaretleyicileri tespit edilmiş, tasnif edilmiş ve belirlilik ve belirsizlik bağlamında görünüm ve kullanımları incelenmiştir. "Sonuç ve Öneriler" bölümünde ise tespit edilen nicelik işaretleyicilerinin ses bilgisel, biçim bilgisel, anlam bilgisel, söz dizimsel ve eş dizimsel kullanım özellikleri; bu işaretleyicilerin belirlilik ve belirsizlik bağlamında görünüm ve kullanım özellikleri, benzeyen ayrılan yönleri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Nicelik, belirlilik, belirsizlik, Eski Anadolu Türkçesi, işaretleyici.