Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi Ve Sanatları (Yl), Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ARAM ALİ SAEED
Danışman: Ali Hatalmış
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
XI. yüzyılın sonlarında başlayan Haçlı Seferleri İslam dünyasında üç asra yakın bir süreyle etkisini gösterdi. Bu seferlerin başladığı sırada Selçuklular Anadolu'da ilerleyerek Bizans'ı tehdit ediyordu. Bağdat'ta Abbâsî halifeliği ve Mısır'da Fâtımî halifeliği doğu İslam dünyasında söz sahibi olmakla birlikte rekabet halindeydiler. Bu iki devletin dışında çok sayıda devletçik ve emîrlik bulunuyordu. Haçlılar bu siyasi boşluktan yararlanarak Anadolu'nun batısı ve güneyinden ilerleyerek Doğu Akdeniz sahillerine hâkim oldular. Ayrıca Urfa ve Kudüs'te olduğu gibi bazı iç bölgeleri de ele geçirdiler. Müslümanların Haçlı Seferleri'ne karşı verdikleri mücadele temelde iki coğrafyada, Anadolu ile Bilâd-ı Şam'da cereyan etmiştir. Haçlıların kurmuş olduğu Trablus ve Kudüs kontlukları tamamen Bilâd-ı Şâm'da bulunurken, Antakya ve Urfa kontlukları da kısmen bu topraklara dâhildi. Bu açıdan Haçlıların işgal ettikleri topraklardan temizlenebilmeleri için Müslümanların başta bu bölgede siyasi birliği yeniden tesis etmeleri gerekiyordu. Bilâd-ı Şâm'da Haçlılarla mücadelelerin ilk safhasında Selçuklular adına hareket eden emîrler ön planda olmuştur. Musul valisi Türk kumandan Mevdûd, emîr Aksungur el-Porsukî ve Porsuk oğlu Porsuk düzenledikleri akınlarla Haçlılara ciddi kayıplar verdirerek bölgede onların zayıflamalarını sağlamışlardır. Selçukluların bakiyesi olan Zengîler bu mücadeleyi daha ileriye taşıdılar. Zengî sultanlarından İmâdüddin Zengî ve Nureddin Mahmud'un Haçlılara karşı kazandıkları zaferler bölgede yeni bir birliğin oluşmasıyla sonuçlandı. Zengîler'in ardından gelen Eyyûbîler'le birlikte Bilâd-ı Şam'da İslam cephesi güçlendi. Eyyûbî sultanı Selahaddin başta Fâtımîler'e son vererek Suriye ile Mısır'ı tek çatı altında topladı (567/1171). Selahaddin'in güçlü ordusu Hıttîn Savaşı'nda (583/1187) Haçlıları mağlup etti ve bir asır kadar Haçlıların elinde kalan Kudüs geri alındı.
The Crusades, which began in the late 11th century, took effect in the Islamic world for nearly three centuries. At the beginning of these military expeditions, the Seljuks was gaining ground in Anatolia and threatening Byzantine. The Abbasid Caliphate in Baghdad and the Fatimid Caliphate in Egypt were in a state of competition as well as having a say in the world of East Islam. Apart from these two states, there were many statelets and emirates. The Crusaders dominated, by taking advantage of this political vacuum, the Eastern Mediterranean coasts by proceeding from the west and south of Anatolia. They also took some internal territories as they captured in Urfa and Jerusalem. The struggle the Muslims had against the Crusades took place mainly in two geographies, Anatolia and Bilad al-Sham. The counties of Tripoli and Jerusalem, which the Crusaders founded, were found entirely in Bilad al-Sham, while Antioch and Urfa counties were partly included in these lands. In this respect, in the first instance, Muslims had to reestablish political unity in this region in order that the Crusaders could be cleared from the territories they occupied. In the first phase of the struggle in Bilad al-Sham, the emirates that acted in the name of Seljuks took place at the forefront. The Turkish commander Mevdûd, the governor of Mosul, the emir Aksungur al-Porsuki and the Porsuk son of Porsuk weakened them in the region by giving the Crusaders serious losses. The Zangis, which is remaining from Seljuks, carried this struggle forward. The victories of the Zangis sultans Imad al-Din Zangi and Nur al-Din Mahmod against the Crusaders resulted in the formation of a new union in the region. With the Ayyubids, which came after the Zangis, the Islamic front became stronger in Bilad al-Sham. The Ayyubid Sultan Saladin at first by ending the Fatimid gathered Syria and Egypt under a single roof (567/1171). Saladin's powerful army defeated the Crusaders in the Battle of Hattin (583/1187) and Jerusalem, which had been in the hands of the Crusaders for almost a century, was taken back.