Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OLGU YİĞİT
Danışman: Aydın Çam
Özet:
SİNEMASAL ŞEHRİ HARİTALAMAK – YILMAZ GÜNEY SİNEMASINDA ADANA
Sinema kuramları çoğu zaman araştırma nesnesi olarak filmleri ve/veya yönetmeni seçmektedir. Dahası bu seçimi sinema kuramları açısından değerlendirmektedir. Bu anaakım değerlendirme biçimi, tarih yazımını da etkilemektedir. Çoğu zaman filmin özüne bakmayı önemseyen bu tarz yaklaşımlar zamanla değişip, dönüşerek disiplinler arası bir tutum geliştirmek durumunda kalmıştır. Öyle ki Yeni Sinema Tarihi çalışmaları değişik yöntemleri mümkün kılması açısından hem fizikî hem de sinemasal mekânların kartografi ya da diğer adıyla haritalandırmanın da önünü açmaktadır.
Diğer taraftan yönetmenler, filmin anlatısını oluştururken aynı zamanda sinemasal mekânları da oluşturmaktadırlar. Yani, anlatılarının majör bir ögesi olarak sinemasal yerler, salt birer arka plan değildir. Aksine, sinemanın içkin özellikleri açısından yerler, fizikî evrende varsa kurgulayarak yani biraraya getirerek, fizikî evrende yoksa inşa ederek üretilmektedir. Bu üretimi zaman ve mekân olarak da gerçekleştiren unsur olarak yönetmen, farkında olarak veya olmadan anlamı inşa etmektedir. Dahası, tekil veya tikel olarak başka anlamları olan veya hiç anlamı olmayan ögeler sinemasal anlatının inşası esnasında belirli bir anlam kazanmaktadır.
Bu anlamıyla yönetmen sinema kuramları açısından kabul edildiği biçimiyle sadece bir auteur yani yazar ve/veya ressam değildir. Diğer taraftan uzamsal/ mekânsal anlatımı da gerçekleştirmesi bakımından yönetmenler ayrıca birer kartograftırdır. Dolayısıyla yukarıda bahsedildiği gibi henüz yeni bir çalışma disiplini sunan bu alanın felsefi sınırlarının çizilmesi bu tez çalışması açısından son derece önemlidir. Çalışmanın ilk bölümünde bu amaçla açımlanan sinema ontolojisini mümkün kılan felsefî bağlam ve sinemasal coğrafya alanında yapılan çalışmalar derlenmektedir. Bu sayede, bu alanda yapılan temel araştırmalar sayesinde kuramsal çerçeve belirlenmektedir. Ardından bu tez çalışmasında açımlanan bağlam çerçevesinde Yılmaz Güney’in bütün sinemasal mekânları Adana’da çekilmiş olan Seyyit Han: Toprağın Gelini (1968), Pire Nuri (1968), Umut (1970) ve Endişe (1974) filmleri kartografik yöntemin olanaklarıyla haritalandırılmıştır. Merkezine haritalandırma metodu alan çalışma aynı zamanda saha çalışmasının yarattığı imkanlar sayesinde başka metodlardan yararlanmaktadır. Sonuç bölümünde araştırmanın belirlediği çerçeve dahilinde sinemasal Adana ile fizikî Adana karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Sinemasal şehir, sinemasal coğrafya, sinemasal kartografya, sinemasal manzaralar, Yılmaz Güney