Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ATİLLA ÖCAL
Danışman: İbrahim Halil Elekcioğlu
Özet:
Bu çalışmada Türkiye sarımsak
üretim alanlarında bitki paraziti nematod türlerininin saptanması ve bazı
sarımsak genotiplerinin Soğan sak nematodu; Ditylenchus
dipsaci Kühn, 1857 (Tylenchida: Anguinidae) ırklarına karşı
dayanıklılıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Sarımsak üretiminin yoğun yapıldığı
Kastamonu, Kahramanmaraş, Balıkesir, Gaziantep ve Aksaray İllerinden 2017-2019
yılları arasında, toprak ve bitki örnekleri alınmıştır. Elde edilen bireylerin
teşhisi sonucu 17 bitki paraziti nematod türü belirlenmiş ve D. dipsaci’nin örnek alınan alanların
%30’unda bulaşık olduğu belirlenmiştir. Konukçu testleme çalışmasında D. dipsaci’nin soğan, sarımsak ve nergis
bitkilerinde iyi gelişirken, yonca, nohut ve buğdayda zayıf geliştiği; marul ve
pırasada ise hiç gelişemediği saptanmıştır. Denemeye alınan tüm sarımsak
çeşitlerinin Soğan sak nematoduna hassas oldukları belirlenmiştir. Tam olarak
dayanıklı genotip bulunmamakla birlikte düşük oranda nematod üremesinin
belirlendiği Tunceli Sarımsağı, Kütahya Beyazı, Kütahya Pembesi,
Balıkesir, Muğla 7 ve Muğla 6 genotipleri, soğan sak nematodunun bulaşık
bulunduğu alanlarda yetiştirilmek için önerilebileceği gibi sarımsak ıslahı
için de önemli bir genetik kaynak olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sarımsak, Soğan Sak Nematodu, Dayanıklılık, Irk
The main objective of this study was to determine
plant-parasitic nematodes in major garlic production areas in Turkey and
resistance reactions of some garlic genotypes to stem and bulb nematode (Ditylenchus dipsaci). Root and soil
samples were collected from the Kastamonu, Kahramanmaraş, Balıkesir, Gaziantep
ve Aksaray provinces during the 2017-2019 growing seasons in Turkey. Nematodes
were extracted from the collected samples, prepared and identified. Seventeen
plant parasitic nematodes species were identified in association with garlic
rizosfer. It was also observed that D.
dipsaci was accounted for 30% of the collected specimens. Screening tests
were showed that onion, garlic, and calendula plants were good hosts for D. dipsaci, while alfalfa, chickpea, and
wheat were poor host plants, and non of lettuce and leeks plants were not host
for this nematode species. None of the screened garlic genotypes showed any
resistance reactions to D. dipsaci. This
study showed that Tunceli Sarımsağı, Kütahya Beyazı, Kütahya Pembesi,
Balıkesir, Muğla-7 and Muğla-6 genotypes can be recommended for growing in
areas where stem and bulb nematode infested, and these genotypes has been
determined as important genetic resource for garlic breeding.
Keywords: Garlic,
Stem and Bulb Nematode, Resistance, Strain