Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim Çalışmaları, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GİZEM DOĞAN
Danışman: Süleyman Kıvanç Türkgeldi
Özet:
Bu araştırma, interaktif dramaların bir türü olan ve geleneksel sinema izleyicisini aktif bir katılımcı olarak konumlandıran interaktif filmlerin 21. yüzyıl sinema tartışmalarındaki yerini, günümüz sinemasını kuramsal olarak ele alan ve bu içerikleri araştıran post-sinema çerçevesinde okuyarak bu çerçeveye hangi yönleriyle dahil edilebileceğini tartışmaktadır. İnteraktif dramalar, izleyicinin anlatısal olarak öyküye belirli ölçüde etki edebildiği, dördüncü duvarı aşarak aktif bir deneyim yaşayabildiği film, tiyatro oyunu, reklam filmi, video oyunu ve sergi enstalasyonları gibi birçok türü içermektedir. Bu çalışmada interaktif drama bir üst küme olarak ele alınmış ve interaktif film türü incelenmiştir. İnteraktif filmlerin seyirci karşısında gösterimi 1961'e uzanmaktadır. O tarihten bu yana dönüşerek ve farklılaşarak günümüze kadar gelen interaktif filmler, ilk olarak sinema salonlarında gösterilmiş, günümüzde ise diğer sinema ürünleri gibi kişiselleşerek bireysel olarak deneyimlenebilir bir forma ulaşmıştır. Çalışmanın kuramsal bölümünde öncelikle interaktif dramaların tanımı yapılarak literatürü incelenmiştir. Ardından interaktif filmlerin tanımı yapılarak tarihsel süreci araştırılmıştır. İnteraktif filmler hakkındaki kuramsal tartışmalara yer verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde post-sinemanın tanımı yapılarak post-sinema tartışmasının kapsamına, post-sinemanın interaktif filmler ile ilişkilenme şekillerine yer verilmiştir. Dördüncü bölüm çalışmanın yöntem bölümüdür. Etkileşimlilik seviyesi birbirinden farklı 3 interaktif drama örneği üzerinden, post-sinema çerçevesi ile ilişkilenim biçimlerine göre belirlenmiş kategorilerle bir içerik analizi yürütülmüştür. Beşinci bölümde bu analiz sonucunda elde edilen bulgular tartışılmıştır. İnteraktif film türünün tarihsel süreçte etkileşimsel ve anlatısal olarak geçirdiği gelişimler gözetildiğinde, 21. yüzyıl sinemasında geleneksel sinemadan ve video oyunlarından farklı, ancak her iki ortamın da özelliklerini barındıran bir içerik olduğu görülmektedir. Analiz sonucunda elde edilen bulgulardan içeriklerin farklı seviyelerde hem oyun hem film türüyle özdeşleşmiş özellikler taşıdığı görülmüştür. Film ve oyun arasında konumlanan bu içeriklerin bazı özelliklerinin onları daha çok filme veya oyuna yaklaştırdığı, böylece melez diyebileceğimiz bu türün de kendi alt varyasyonlarının olduğu tespit edilmiştir. Bu varyasyonların film çalışmaları bağlamında yeni bir tartışma çerçevesine ihtiyaç duyduğu öne sürülmüştür. Böylece sinemanın geleneksel pratiklerini sorgulayan post-sinematik çerçevenin interaktif filmlerle nasıl ve hangi bağlamlarda ilişkilenebileceği tartışılmıştır. Anahtar kelimeler: İnteraktif drama, interaktif film, post-sinema, interaktif anlatı.