Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çukurova Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞENGÜZAR ŞENSOY
Danışman: Nergis Kılınç Mirdalı
Özet:
Bu çalışmada Şanlıurfa Harran Ören Yeri Kazılarından Ele Geçen Erken Tunç Çağı’na ait bir
grup seramik arkeometrik yöntemlerle karakterize edilmiştir. Örnekler içerisinden seçilen belirli
sayıda buluntunun renk analizleri (CIE-Lab), kimyasal analizleri X-Işını Floresans (XRF),
mineralojik kompozisyonları X-Işınları Difraktometresi (XRD), ısıl davranışları (TG-DTA),
mikroyapısal analizleri taramalı elektron mikroskobu (SEM), belirlenen nokta veya alanların
elementel kimyasal analizleri Enerji Saçınımlı spektrofotometre (EDS), boyalarının içeriği Raman
Spektroskopisi yöntemleri kullanılarak saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulguların
yorumlanmasıyla seramik buluntuların şekillendirme tekniği, kullanılan hammaddeler, pişirim
sıcaklığı, pişirim atmosferi, pişirim koşullarının seramik ürüne etkileri, tane boyutu, tekstür,
homojenlik, renk gibi özellikleri değerlendirilmiş, bu bölgede Erken Tunç Çağı’nda yaşamış
toplumların seramik üretim teknolojileri ortaya konmuştur. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde
Kuzey Mezopotomya metalik seramik ürünlerin en belirgin özelliği olan yüksek sıcaklıkta fırınlama
ve kireç içermemesi, ACF 27 arkeolojik kodlu örnek ile uyum göstermektedir. ACF 27 arkeolojik
kodlu örneğin yerli üretim olmadığı ve diğerlerine kıyasla yüksek sıcaklıkta (950℃-1000℃)
fırınlandığı düşünülmektedir. Petrografik analiz ve XRD analizine göre örneklerin çoğunluğu illitik
karakterli killer, mikalar (muskovit-biyotit) ve kalsit içeren hammaddeler ile üretildiği
düşünülmektedir. Ayrıca örneklerin bir çoğunda illit ile birlikte gehlenit, diopsit, anortit gibi yüksek
sıcaklık fazlarının birlikte bulunması, illit/mika türlerinin yapısal olarak bozunumunun 900℃
1000℃ sıcaklıklara kadar devam etmesinden kaynakladığı düşünülmektedir.