Haymana ve Tuzgölü havza çökelleri kırıntılı zirkon U-PB populasyon yaşları ve kaynak kaya analizleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği (Yl), Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZNUR BABUR

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Erhan Gülyüz

Eş Danışman: Fatih Karaoğlan

Özet:

Haymana ve Tuzgölü havzaları, Anadolu plakasının tektonik evrimi ve geometrisi üzerinde önemli etkilere sahip olan İzmir-Ankara-Erzincan ve İç Torid sütur zonları üzerinde veya etki alanında evrimleşmişlerdir. Bu tez kapsamında havzaların kaynak kaya özelliklerini ve kaynak kayalarının olası konumlarını belirlemek adına (i) havzaların Üst-Kretase-Eosen zaman aralığını kapsayan çökellerinden 6 adet örnek alınmış ve (ii) bu örneklerden 668 adet zirkon U-Pb yaşı elde edilmiş ve (ii) yine ilgili zaman aralığını temsil edecek şekilde toplamda 67 istasyondan 324 adet paleo-akıntı yönü ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlar; (i) Haymana havzasının tüm evrimi boyunca kuzeyde bulunan ve neredeyse havzayla birlikte Kretase-Eosen zaman aralığında evrimleşen bir kaynaktan beslendiğini, (ii) Tuzgölü havzasının Üst Kretase-Paleosen zaman aralığında doğu/kuzey konumlu ve yine Kretase-Paleosen'de evrimleşen bir kaynaktan beslendiğini, ancak Eosen döneminde hem doğu/kuzey hem de batı/güney konumlu iki farklı ve Üst Kretase-Eosen, Karbonifer- Permiyen, Neo-Proterozoyik yaşlı zirkon kristallerine sahip çoklu kaynaktan beslendiğini, ve (iii) Torid bloğu metamorfik kayaçlarının 42 My'dan önce yüzeylenmiş olduğunu göstermektedir. Sonuçların bütünleşik yorumu havzaların farklı kaynaklardan beslendiğini göstermekte ve daha önceden literatürde yay-önü sonrasında ön ülke havzaları olarak tanımlanan bu havzaların birbirlerinden jeodinamik olarak farklı alanlarda çökeldiğini göstermektedir.