Çocuk Kitaplarında Akran Zorbalığı

Yılmaz O., Destegüloğlu B.

Milli Eğitim Dergisi, cilt.50, sa.230, ss.241-257, 2021 (Scopus) identifier identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 50 Sayı: 230
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.37669/milliegitim.679827
  • Dergi Adı: Milli Eğitim Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.241-257
  • Çukurova Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çalışma kurgusal nitelikli çocuk kitaplarında akran zorbalığına ilişkin görünümleri ve görünümlerin çözümüne ilişkin sunulan alternatifleri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada doküman analizi kullanılmıştır. Çalışmada kullanılacak dokümanlar için öncelikle, alan uzmanlarının yardımıyla bir liste hazırlanmış, sonrasında bu liste çocuğa uygunluk, güncellik ve çalışma konusuna uygun içerik ölçütleri göz önünde bulundurularak daraltılmıştır. Çalışmaya konu olan dokümanlar temin edildikten sonra öncelikle herhangi bir kayıt tutulmadan okunmuştur. Daha sonra “akran zorbalığı” odağında incelenmiş, bir başka deyişle betimsel analize tabi tutulmuştur. Elde edilen veri seti, NVİVO 11 Nitel Veri Analiz Programıyla incelenmiş, veriler “zorbalık şekilleri”, ‘’kurbanlar’’, ‘’zorba tipler’’ ve “çözüm şekilleri” başlıkları altında derinleştirilmiştir. Sonuç olarak kurgusal nitelikli çocuk kitaplarında en fazla karşılaşılan zorbalık tipinin sözel ve fiziksel şiddet üzerine temellendiği; zorbalığa maruz kalan karakterlerin genellikle akıllı, zeki, çalışkan ve dürüst kimseler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca incelenen kitaplarda zorba karakterlerin neredeyse tamamının erkek olduğu, kurbanların yaşadıkları çatışmaları genellikle şiddete meylederek çözmeye çalıştıkları belirlenmiştir.