Akademik Veri Yönetim Sistemi
DENİZEL İSTİLACI YABANCI TÜRLERİN ETKİLERİ BİLİMSEL KONFERANSI, Antalya, Türkiye, 21 - 23 Kasım 2022, ss.116-117
Aşırı üretim ve tüketim ile beraberindeki etkisiz ve yetersiz atık yönetiminden kaynaklı olarak
okyanuslar ve denizler, büyük miktarda çöpün biriktiği alan haline gelmiştir. Bu çöplerin büyük
çoğunluğu yüzer halde bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda, yüzen deniz çöplerinin %80’den
fazlasının plastiklerden oluştuğu ve yaklaşık 5 trilyon plastik parçacığın pelajik habitatlarda yüzdüğü
bildirilmektedir. Yüzer haldeki bu çöplerin dünya üzerindeki 5 girdap alanında birikim yaptığı tahmin
edilmektedir. Bazı araştırıcılar, Akdeniz’i kısmen kapalı yapısından dolayı altıncı çöp birikim alanı
olarak kabul etmektedir. Dünyanın birçok yerinde yapılan araştırmalar, yüzen deniz çöplerinin, türlerin
orijinal ekosistemlerinden çok uzak bölgelere taşınmasında büyük ölçüde katkı yapmış olabileceğini
göstermektedir. Özellikle birçok alg ve omurgasız türü doğal yüzen materyaller üzerinde (ağaç gövdesi,
yüzen makro algler (kelp), volkanik yüzen sünger taşları, yüzen mercanlar gibi biyotik veya abiyotik
materyaller) akıntılar vasıtasıyla çok uzak mesafeler giderek yer değiştirdikleri rapor edilmiştir. Yüzen
deniz çöpleri çoğunluğu sesil-fouling organizmaların oluşturduğu çok çeşitli taksonomik gruplara dahil
(tek hücrelilerden çok hücrelilere) canlılar tarafından kullanılmakla birlikte, bunların üzerlerinde hareket
eden (rafting yapan) türler de bulunmaktadır.
Bu çalışmanın amacı yüzer deniz çöpleri ile bir noktadan başka bir noktaya taşınmış yabancı
türlerin dünya üzerindeki örnekleri üzerinden yüzer deniz çöplerinin bu türlerin yayılımı üzerine olan
etkisini değerlendirmektir. Bu bağlamda Yeni Zelanda’dan Jellyella tuberculata (Bosc, 1802) ve Lopha
cristagalli (Linnaeus, 1758); ABD/Florida’dan Thalamoporella evelinae Marcus, 1939; Hawai adalarından
Diadumene lineata (Verrill, 1869); İspanya’dan Austrominius modestus (Darwin, 1854), Magallana gigas
(Thunberg, 1793) ve Amphibalanus amphitrite (Darwin, 1854); son olarak da Türkiye kıyılarından da
Martesia striata (Linnaeus, 1758) üzerinden deniz çöplerinin yabancı tür taşınımına etkisi irdelenmiştir. Bu
örnekler aracılığıyla deniz çöplerinin vektör olarak yabancı türleri taşıdığı tartışılmış ve deniz çöplerinin
sadece bir çevre kirliliği problemi olmanın yanında aynı zamanda yabancı türlerin yayılımında da önemli
bir işlev olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunlara ek olarak ayrıca Japonya’da meydana gelen
Tsunami sonrası oluşan deniz çöplerinin yabancı ve istilacı türlerin taşınması fenomenine olan katkısı da
tartışılmıştır. Bu örneklerden hareketle Akdeniz’in en kirli kıyılarına sahip olan ülkemiz kıyılarının yüzer
deniz çöplerinin yabancı türleri kıyılarımıza taşıma riskleri de tartışılmıştır
Overproduction and consumption, coupled with ineffective and inadequate waste management,
have made the oceans and seas areas where large amounts of waste accumulate. The vast majority of
these litters are floating. Studies have reported that more than 80% of floating marine litter consists of
plastics, and approximately 5 trillion plastic particles float in pelagic habitats. It is estimated that these
floating wastes accumulate in five ocean gyres worldwide. Some researchers consider the Mediterranean
Sea the sixth debris accumulation area due to its partially closed nature. Research in many parts of the
world shows that floating marine litter may have contributed greatly to the transportation of species far
from their native ecosystems. In particular, it has been reported that many algae and invertebrate species
are displaced over long distances by currents on natural floating materials (biotic or abiotic materials
such as woods, floating macroalgae (kelp), volcanic floating pumice stones, floating corals). Although
floating marine litter is used by organisms belonging to a wide variety of taxonomic groups (from
Unicellular to Multicellular), the majority of which are sessile-fouling organisms and rafting species.
This study aims to evaluate the impact of marine litter on the distribution of alien/invasive species.
In this context, in this study, the effect of marine litter on alien species transport was examined by
looking following species: i) Jellyella tuberculata from New Zealand (Bosc, 1802) and Lopha cristagalli
(Linnaeus, 1758); ii) Thalamoporella evelinae Marcus from USA/Florida, 1939; iii) Diadumene lineata
(Verrill, 1869) from the Hawaiian Islands; iv) Austrominius modestus (Darwin, 1854), Magallana
gigas (Thunberg, 1793) and Amphibalanus amphitrite (Darwin, 1854) from Spain; v) Martesia striata
(Linnaeus, 1758) from Türkiye. Through these examples, it has been discussed the potential of marine
litter as a vector of transportation of alien species. Hence it has been tried to reveal that marine litter
is not only an environmental pollution problem but also an important function in the spread of alien
species. In addition, the contribution of the marine litter formed after the Tsunami in Japan in 2011 to the
transport of alien and invasive species is also discussed. Based on these examples, the risks created by
marine litter for alien/invasive species transportation to the Turkish coasts, which are the most polluted
coasts of the Mediterranean Sea, are also discussed.