Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.13, sa.74, ss.105-116, 2020 (Hakemli Dergi)
Orta Çağ'da dünyanın birçok yerinde, dünya hakkındaki mitolojik ve teolojik inançlar tartışılamazken dahi, Türkİslam bilim adamları Dünya'nın şekli, hareketleri ve yerçekimi hakkında düzinelerce eser kaleme almışlardır. Bu
çalışmada, Orta Çağ Türk-İslam bilim adamlarının Dünya’nın şekli, hareketleri ve yerçekimiyle ilgili görüşleri ortaya
konmuştur. Bu çalışmayla Orta Çağ’da Türk-İslam bilim adamlarının çok erken sayılabilecek bir dönemde Dünya’nın
şekli konusunda hiçbir tereddüt yaşamadan her zaman küre olarak bahsettikleri sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen
eserlerde Türk-İslam bilim adamları Dünya’dan hep el-küre’tül-ardiye (yerküre) olarak bahsetmişlerdir. Bu da onların,
Dünya’nın şekli hakkında başka bir düşünceye sahip olmadıklarını ortaya koymaktadır. Araştırmayla Türk-İslam bilim
adamlarının eserlerinde Dünya’nın kendi ekseni etrafında döndüğü bilgisinin yer aldığı da anlaşılmıştır. Bu konuyla
ilişkili olarak da Dünya’nın merkezinin mıknatıs gibi her şeyi kendisine çektiğini belirtmişlerdir. Böylece yerçekimini
doğru bir şekilde açıklamışlardır. Dünya’nın şekli, yerçekimi ve hareket yasası konusunda Türk-İslam bilim adamlarının
düşüncelerinin izleri Galileo’da ve Newton’da görülebilmektedir.
Turkish Islamic scientists, who took over the legacy of antiquity, conducted various researches in all areas of
science. Earth's shape, rotation and gravitation are one of these issues. In this study, have presented the views of the
Islamic scientists in the Middle Ages about the shape, movements and gravity of the Earth. In the Middle Ages, Islamic
scientists stated that the shape of the world was a sphere in a period that can be considered very early and they always
referred to the Earth as a globe. Turkish Islamic scientists have always mentioned the Earth as ‘al-qura’t al- ard (the
Earth globe)’. This statement shows that they have no other thoughts about the shape of the Earth. With this research, it
has understood that there is the information that the Earth rotates around its own axis in the works of the medieval
Turkish Islamic scientists. In relation to this issue, they stated that the center of the Earth attracts everything like a
magnet to itself. Thus, they explained gravity correctly. The effects of Turkish Islamic scientists' thoughts on the shape of
the Earth, gravity and the law of motion can be seen in Galileo and Newton.