Akademik Veri Yönetim Sistemi
İstatistik Okuryazarlığı, Dr. Şebnem BEŞE CANPOLAT, Editör, TÜİK Akademi Yayınları, Ankara, ss.273-309, 2023
Bu kitap ile elde edilecek istatistiksel okuryazarlık becerileri, kişilerin istatistiklerle ilgili temel kavramları anlayarak, istatistiksel kanıtların kullanıldığı tartışmaları kolaylıkla kavramalarını ve bu tartışmalara aktif katılabilmelerini sağlayacaktır. Ayrıca, sık rastlanan hatalı istatistik yorumlarını fark etme yeteneği kazanmalarını, kendi başlarına hızlı hesaplamalar yapma, verileri/göstergeleri nerede arayacakları ve talep edecekleri konusunda fikir sahibi olmalarına imkan verecektir.
Kitap on dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümden başlanarak baştan sona okunabileceği gibi her bölüm kendi içinde bağımsız olarak da okunabilir. İlk bölümde, istatistik okuryazarlığının önemi, faydaları, istatistik kullanıcılarının tanıtılması, ikinci bölümde istatistik okuryazarlığında istatistik kurumlarının önemi, uluslararası istatistik ofisleri ile ilgili bilgilerle resmi istatistik programlarının amacı yer almaktadır. Üçüncü bölümde, karar alıcılar, politikacılar ve kamu kurum çalışanlarının ilgi ve sorumlulukları kapsamındaki çalışmalar ve istatistiklerle ilgili biraz daha karmaşık alanlardaki istatistik okuryazarlığı geliştirici temel bilgileri içermekte olup istatistikte temel kavramlar ve hesaplamalar örneklerle anlatılmaktadır. Dördüncü bölümde istatistiklerin üretilmesinde idari kayıtların ve araştırmaların nasıl kullanıldığı ile ilgili bilgiler yer alırken beşinci bölüm verinin bilgiye nasıl dönüştürüldüğü ve istatistik kurumlarının hangi çıkarımsal istatistikleri kullandığı ile ilgili önemli bilgileri okuyucuya anlaşılmayı kolaylaştıran bir bakış açısıyla sunmaktadır. Bu bölümler başta veri kaynakları ile ilgili olmak üzere genel bilgileri içermektedirler ve diğer bölümler için temel yapı taşlarını oluşturmaktadır. Altıncı bölümde daha gelişmiş istatistiksel yöntemler üzerine temel terimlerin ve kullanım alanlarının tanıtıldığı kısa bir giriş sağlayan bir bölüm olup endeksler konusunda okuyucuların bilgilendirilmesi hedeflenmiştir. Yedinci bölümde nüfus yapısı ve yapıya etki eden faktörler, bu alanda uzman olmayan kişilerin de anlamasını sağlayacak ve ilgisini çekecek düzeyde anlatılmıştır. Sekizinci bölümde temel işgücü göstergeleri ve nasıl yorumlanacakları, dokuzuncu bölümde karar alıcılar ve politika üreticileri tarafından çok rağbet gören ve birçok gelişmiş istatistik ofisi tarafından kamuoyuna sunulan istatistiklerin mevsimsel düzeltilmiş olarak yayımlanmasını sağlayan mevsimsel düzeltilmiş zaman serileri, yöntemleri ve faydaları anlatılmaktadır. Onuncu bölüm büyük ölçüde nasıl daha iyi bir istatistik kullanıcısı olunacağına dair ipuçlarının yer aldığı bir bölüm olup istatistikleri doğru bir şekilde kullanabilmek için pratik önerileri kapsamaktadır. On birinci bölümde istatistiklerde revizyon nedir, niçin yapılır ve revizyonlarla ilgili politikalar konusunda bilgi verilirken, on ikinci bölümde ise istatistiksel okuryazarlık ve kalite arasındaki ilişki okuyuculara sunulmaktadır. Kitapta yer alan bu bölümler kullanıcıların istatistikle ilgili sorun yaşadığı birçok konuya değinmektedir. On üçüncü bölümde Türkiye İstatistik Sisteminin ve Resmi İstatistik Programının resmi koordinatörü olan TÜİK’in web sitesinin ve veri tabanlarının etkin kullanımı ile ilgili pratik bilgilere yer verilmiştir. Bu kitap, istatistiksel okuryazarlığınızı geliştirmenize yardımcı olabilecek şeylerin yalnızca küçük bir bölümünü kapsamaktadır. Bu nedenle on dördüncü ve son bölümde, okuyucunun daha büyük resmi görebilmesi için bazı yararlı çevrimiçi kaynakların web sitelerine ve içeriklerine de yer verilmiştir.