Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi, Bursa, Türkiye, 27 - 30 Ekim 2025, ss.222-223, (Özet Bildiri)
Okul öncesi dönem çocuklarının çevrelerini anlamaya yönelik doğal merakları, öğrenmeye açıklıkları, düşünsel becerilerinin gelişimi için önemli bir fırsat sunar. Bu gelişimsel potansiyeli desteklemeye yönelik ortaya çıkan pedagojik yaklaşımlardan biri de “Çocuklar İçin Felsefe” (Philosophy for Children - P4C) yöntemidir. Eğitim açısından sorgulama, yalnızca bilgi edinmeye yönelik bir araç değil; aynı zamanda insani değerlere dayalı bir ilerleme sürecinin temel unsurudur. Bu bağlamda, bireyden topluma yayılan, sorgulamayı esas alan bir farkındalık düzeyinin inşası büyük önem arz etmektedir. Çalışmanın amacı çocuklar için felsefe uygulamalarının okul öncesi eğitime devam eden 4 ve 5 yaş grubu çocukların eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkisinin ve grupların ön test son test puanları arasında farkları incelemektir. Bu çalışmada okul öncesi eğitime devam eden 5 yaş grubu bir sınıfta P4C etkinlikleri uygulanarak uygulama öncesi ve sonrası eleştirel düşünme becerileri incelenmiştir. Araştırmada zayıf deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma grubu öğretmenlerin çalıştığı okuldaki çocuklardan kolay örnekleme yoluyla seçilmiştir. Çalışma grubunu başlangıçta 4 yaş grubunu da içeren toplam 34 öğrenci oluştrurken 4 yaş grubunda son test verilerine ulaşılamadığından yalnızca 5 yaş grubu olan 10 kız, 6 erkek olmak üzere toplam 16 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmacı çalışma grubuna 16 hafta boyunca haftada bir gün P4C etkinliği uygulamıştır. Araştırmanın verileri Karadağ ve Yıldız Demirtaş tarafından geliştirilen 5-6 Yaş Çocuklar İçin Felsefi Sorgulama Yoluyla Eleştirel Düşünmenin Değerlendirilmesi Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma verileri istatistiki olarak SPPS 26.0 programı ile Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılarak analiz edilmiştir. Normallik testi (Shapiro–Wilk) sonuçlarına göre tüm alt boyutlar ve toplam puan normal dağılım varsayımını karşılamamıştır (p < .05). Analizler, Felsefi Sorgulama (T = 1.0, p < .001, r = 0.87), Dil ve Bilişsel Beceriler (T = 0.0, p < .001, r = 0.87) ve Soru Oluşturma (T = 2.0, p = .001, r = 0.79) alt boyutları ile toplam puanda (T = 0.0, p < .001, r = 0.88) ön testten son teste anlamlı artış olduğunu ortaya koymuştur. Elde edilen etki büyüklükleri (r = 0.79–0.88) yüksek düzeydedir. Bu bulgular, P4C uygulamasının 5 yaş grubunda eleştirel düşünme becerilerinin gelişimine güçlü bir katkı sağladığını göstermektedir. Araştırma bulguları, P4C (Çocuklar için Felsefe) etkinliklerinin 5 yaş çocuklarında eleştirel düşünme becerilerini geliştirmede oldukça etkili olduğunu göstermektedir. Tüm alt boyutlarda ve toplam puanda anlamlı gelişim sağlanmış ve etki düzeyi yüksek bulunmuştur. Bu sonuçlar, okul öncesi eğitim programlarına P4C tabanlı etkinliklerin entegre edilmesinin, çocukların düşünme, sorgulama ve problem çözme becerilerinin güçlendirilmesinde önemli bir pedagojik katkı sağlayabileceğini ortaya koymaktadır.