Uluslararası Katılımlı 76. Türkiye Jeoloji Kurultayı , Ankara, Türkiye, 15 - 19 Nisan 2024, cilt.1, sa.155, ss.350
Batıda Ecemiş Fay Kuşağı, kuzeyde Toros Dağ Kuşağı, doğuda Amanos Dağları ve güneyde ise Akdeniz ile sınırlandırılmış olan "Adana Havzası"nda, Prekambriyen’den Kuvaterner’e kadar değişik zaman aralığında oluşan jeolojik miras ögeleri ve jeosit olma potansiyeli bulunmaktadır. Bu bildiride, bu ögelerden biri olan Kapıkaya Kanyonu’nun jeosit özellikleri ve jeoturizm potansiyeli vurgulanacaktır. Kapıkaya Kanyonu, Adana’ya 72 kilometre, Karaisalı İlçe Merkezi'ne 5 kilometre uzaklıkta ve Akdeniz'e dökülen Seyhan Nehri'nin batı kolu olan Çakıt Çayı güzergahında yer almaktadır. Kanyon, Türkiye’de çok nadir gözlenen yer altı nehri olan Yerköprü ile Karaisalı ilçesine bağlı Kapıkaya köyü arasında yaklaşık 200 metre yüksekliğinde ve 7 km lik bir hat boyunca uzanmaktadır. Kanyon güzergahında, Adana Havzası temelini oluşturan Paleozoyik ve Mesozoyik yaşlı birimler ile Senozoyik birimleri yüzeylenmektedir. Çakıt vadisi boyunca kuzeyden-güneye az çok birbirlerine paralel konumda bulunan faylar gözlenmekte olup, birimler birbirleriyle tektonik dokanaklıdır. Kanyon boyunca, yerbilimleri eğitimi açısından önemli olan sedimanter kaya özelliklerini, fayları, kıvrımları ve fosilleri içeren jeolojik miras değerleri bulunmaktadır. Kanyonda şelaleler ve etrafında anıt ağaçları içeren doğal flora ve fauna topluluğu yer almaktadır. Ayrıca, kanyon civarında çok uzun yıllardır hizmet veren Bağdat Demiryolu sırasında yapılan köprüler kültürel değerlerdir. Jeoloji eğitiminin yanı sıra, doğa gözlemi ve yürüyüşü, dağcılık, kaya tırmanışı, yamaç paraşütü, kanyon geçişi, kamp yapmak, fotoğraf çekimi, ve kültürel varlıkları ziyareti jeoturizm potansiyelini oluşturmaktadır. Kanyon doğal sit alanı koruma statüsüne alınmış olup, yapılacak jeoturizm faaliyetlerinin gerekmektedir. de bu kapsamda düzenlenmesi gerekmektedir
The "Adana Basin", which is bordered by the Ecemiş Fault Zone
in the west, the Taurus Mountain Zone in the north, the Amanos Mountains
in the east and the Mediterranean Sea in the south, contains geological
heritage elements formed in different time periods from Precambrian to
Quaternary and the potential to be a geosite. In this paper, the geosite
features and geotourism potential of Kapıkaya Canyon, one of these
elements, will be emphasized. Kapıkaya Canyon is 72 kilometers from
Adana, 5 kilometers from Karaisalı District Center and is located on the
route of Çakıt Stream, a west tributary of the Seyhan River flowing
into the Mediterranean. The canyon is approximately 200 meters high and
extends along a 7 km line between Yerköprü, an underground river that is
rarely observed in Turkey, and Kapıkaya village in Karaisalı district.
On the canyon route, Paleozoic and Mesozoic aged units and Cenozoic
units, which form the basis of the Adana Basin, crop out. Faults located
more or less parallel to each other from north to south are observed
throughout the Çakıt valley, and the units are in tectonic contact with
each other. Along the canyon, there are important geological heritage
values including sedimentary rock features, faults, folds and fossils in
terms of earth sciences education. There are natural flora and fauna in
the canyon, including waterfalls and monumental trees around them. In
addition, the bridges built during the Baghdad Railway, which has been
in service for many years around the canyon, are cultural values. In
addition to geoscience education, nature observation and trekking,
mountaineering, rock climbing, paragliding, canyoning, camping,
photography and visiting cultural assets constitute the geotourism
potential. The canyon has been granted natural protected area
conservation status, and geotourism activities should be organized
within this scope.