Mars’ta Hiperspektral CRISM Verileri Yardımıyla Mineralojik Haritalama

Ural S.

Geosound, cilt.55, sa.1, ss.1-19, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 55 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: Geosound
  • Sayfa Sayıları: ss.1-19
  • Çukurova Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dünyaya en yakın gezegen olması ve benzer büyüklüğü ile insanoğlunun yüzyıllardır dikkatini çeken Mars, astronomik gözlemlerde en önemli gök cisimlerinden biri olmuştur. 17.yy'da teleskobun icadı ile gözlemler bir başka boyuta geçmiş, gezegen yüzeyinde kanal olduğu tahmin edilen oluşumların, yüksek bir medeniyete ait olduğu düşünülmüştür. 20.yy’ın ikinci yarısından sonra ise Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) arasında başlayan uzay yarışından nasibini alan Mars, 1971 yılında ABD’nin Mariner misyonu ve aynı yıl SSCB’nin Mars misyonu ile yörüngesinden izlenmeye başlanmıştır. Bu çalışmada, ABD tarafından 2006 yılında Mars yörüngesine yerleşen Mars Keşif uydusu (Mars Reconnaissance Orbiter, MRO) üzerinde bulunan, 0.36 ile 3.92 μm arasındaki 545 bant da hiperspektral algılama da yapabilen Mars Kompakt Keşif Görüntüleme Spektrometresi (Compact Reconnaissance Imaging Spectrometer for Mars, CRISM) verisi kullanılarak, Gale kraterinin Kuzey-Batısında yer alan Gediz vadisi olarak isimlendirilen bölgede mineral araştırması yapılmıştır. Bu bölge aynı zamanda Ulusal Havacılık ve Uzay İdaresi (National Aeronautics and Space Administration, NASA) Mars Uzay Laboratuvarı (Mars Science Laboratory, MSL) görevinin bir parçası olan Curiosity aracının 2012 yılında iniş yaptığı bölgedir. Uydu verisinin ön işlemi için gerekli olan fotometrik, atmosferik ve geometrik düzeltmeler ile veri filtreleme/çizgi düzeltmeleri IDL/ENVI programı üzerinde
çalışan CAT (CRISM Analysis Toolkit) modülü kullanılarak yapılmıştır. Düzeltmeleri yapılmış uydu verisine, spektral verilerin parametrelendirilmesinde en yaygın olarak kullanılan Bant Derinliği (Band Depth, BD) yöntemi uygulanmış, çıkan sonuçlar CRISM
Analizi ile Tanımlanan Mineraller (Minerals Identified through CRISM Analysis, MICA) kütüphanesindeki mineraller ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda, işlenmesi ile demir  üretilebilen, gelecekte kurulması düşünülen bir Mars yerleşiminin yer seçiminde ve imarındaki en önemli minerallerin başında gelecek olan hematit minerali tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Astrojeoloji, Gezegen Madenciliği, Hiperspektral Uzaktan Algılama