Amaç: Adana Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin Mayıs 2015’te aldığı karara göre, toplu taşıma aracı kullanabilmek için gerekli olan şoför uygunluk belgesine ilk kez başvuruda ya da yenilemede şoförlere psikolojik değerlendirmenin yanı sıra işyeri madde testi yaptırma zorunluluğu getirilmiştir. Çalışmamızda idrarda immünoassay yöntem ile yasa dışı madde testi pozitif çıkan şoförlerin hak kayıplarını engellemek ve/veya yolcu güvenliğini korumak için idrar veya saç örneklerinde bu maddelerin sıvı kromatografi/tandem kütle spektrometresi ile doğrulanması, her iki yöntemden elde edilen sonuçların karşılaştırılması ve sonuçların yorumlanması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmanın örneklemini Ocak 2019 ile Aralık 2022 dönemi boyunca Çukurova Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Adli Toksikoloji Laboravutarı’na doğrulama analizi için başvuran 35 sürücü oluşturmaktadır. Bir dış merkezde idrarda yasa dışı madde testi yapılan ve sonucu pozitif çıkan 35 sürücünün idrar ya da saç örneklerinde opiyat, kokain, esrar, amfetamin ve türevleri, benzodiazepin, buprenorfin, ve sentetik kannabinoidler sıvı kromatografi/tandem kütle spektrometrisi ile taranmıştır. Bulgular: Bu çalışmaya katılan 35 toplu taşıma sürücüsünün tamamı erkek ve yaş ortalaması 48,8±9,1 idi. İdrarda ön tarama testinde yaygın olarak benzodiazepin, amfetamin ve opiyat tespit edilmiştir. Sürücülerin idrar ya da saç örneklerinde sıvı kromatografi/tandem kütle spektrometrisi ile yapılan doğrulama analizinde %91,5’inin yanlış pozitif sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Otuz beş sürücünün yarısından fazlasında ön tarama testinde benzodiazepin pozitif çıkarken, doğrulama yönteminde sadece %5’inde benzodiazepin pozitif tespit edilmiştir. Sonuç: İmmünoassay testler, analitlerin çapraz reaktivitesi nedeniyle yanlış pozitif sonuçlar üretmeye duyarlıdır. Bu nedenle hem işverenin hem de çalışanın haklarını korumak için pozitif sonuçların doğrulanması gerekmektedir. Ayrıca ön tarama testlerinde sadece pozitif sonuçların değil yanlış negatif sonuçların da gözden kaçmaması için spesifik ve hassas yöntemler kullanılmasına dikkat edilmelidir.
Objective: Workplace drug testing for public transport drivers is required to apply or renew their driver’s certificate as well as a psychological evaluation according to the decision taken by the Adana Municipality Transportation Coordination Center in May 2015. In the context of this study, our objective is to safeguard both the rights of public transportation drivers who have tested positive for illicit substances and the safety of passengers. To this end, we aimed to corroborate the presence of these substances in urine or hair samples through liquid chromatography/ tandem mass spectrometry and to provide a nuanced interpretation of the results. Methods: The sample of the study consisted of 35 drivers who applied to the Forensic Toxicology Laboratory of Çukurova University, Department of Forensic Medicine, for confirmation analysis between January 2019 and December 2022. Opioids, cocaine, marijuana, amphetamines and their derivatives, benzodiazepine, buprenorphine, and synthetic cannabinoids were confirmed by liquid chromatography/tandem mass spectrometry in the urine or hair samples of 35 drivers. Results: All of 35 public transport drivers were male in this study and the mean age was 48.8±9.1 years old. The most detected substance in urine by immunoassay test were benzodiazepine, amphetamine and opiate, respectively. However, 91.5% of drivers showed false positive results in confirmatory methods. Benzodiazepine was detected in only 5% by liquid chromatography/tandem mass spectrometry while more than half of the 35 samples were positive for benzodiazepine in screening test. Conclusion: Immunoassay tests are susceptible to generating false positive results due to the cross-reactivity of analytes.
