Haber Tüketim Motivasyonları ve Tatminleri Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi


Creative Commons License

Atesgoz K., Kılıç D.

İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, cilt.2022, sa.60, ss.143-167, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bu çalışmada “Haber Tüketim Motivasyonları ve Tatminleri Ölçeği” geliştirilmiştir. Ölçek Web 2.0 kullanıcıları özelinde bireylerin haber tüketim motivasyon ve tatminlerinin ortaya koyulmasını amaçlamaktadır. Ayrıca, çalışmada, “Haber Tüketim Motivasyonları ve Tatminleri Ölçeği”nin psikometrik özellikleri de irdelenmiştir. Ölçek, “haber sitesi-dijital gazete”, “Instagram” ve ““YouTube” kapsamında katılımcıların haber tüketim motivasyon ve tatminlerini ölçme amacıyla tasarlanan 27 adet 7’li likert tipi ifadeden oluşmaktadır. Teorik dayanağını “kullanımlar ve doyumlar kuramı”nın temsil ettiği ölçek; “Güvenirlik”, “Teknik Olanaklar ve Kolaylık”, “Eğlence ve Rahatlama”, “Aktif Katılım”, “Zengin ve İsteğe Bağlı İçerik” olmak üzere 5 faktörlü bir yapıya sahiptir. Araştırmada 922 Web 2.0 kullanıcısı ile çalışılmıştır. İlk aşamada ölçeğin yapı geçerliği için 576 kişiye ulaşılarak “Açımlayıcı faktör analizi” (AFA) gerçekleştirilmiştir. %77.23’lük varyansa sahip olduğu görülen “AFA”nın 5 faktörlü bir yapı önerdiği bulgulanmıştır. Bir sonraki aşamada ise 346 kişiye ulaşılarak “doğrulayıcı faktör analizi” (DFA) kullanılmıştır. “DFA”nın uygulanması sonrasında teorik yapının doğrulandığı ve “uyum endekslerinin” mükemmel uyum gösterdiği bulgulanmıştır. “Yakınsak ve ayrışma geçerliği” için elde edilen beş faktörün “AVE” değerleri .65 ile .71, “CR” değerleri ise .90 ile .94 aralığında gerçekleşmiştir. “Cronbach Alfa” değerinin ise ölçeğin tamamı için .90 olarak, beş alt ölçek için ise .90 ile .98 aralığında gerçekleştiği bulgulanmıştır. Araştırmanın sonunda, alana, geçerliği ve güvenilirliği sağlanmış “Haber Tüketim Motivasyonları ve Tatminleri Ölçeği” kazandırılmıştır.
In this study, the “News Consumption Motivation and Satisfaction Scale” was developed. The scale aims to reveal the news consumption motivation and satisfaction of individuals, in particular Web 2.0 users. In addition, the psychometric properties of the “News Consumption Motivation and Satisfaction Scale” were also examined in the study. The scale consists of 27 7-point Likert-type expressions designed to measure the news consumption motivation and satisfaction of the participants within the scope of “news site-digital newspaper”, “Instagram” and “YouTube”. The scale whose theoretical basis is represented by the “uses and gratifications theory”, has a 5 factor-structure: “Reliability”, “Technical Facilities and Convenience”, “Entertainment and Relaxation”, “Active Participation”, “Rich and Optional Content”. The research included 922 Web 2.0 users. In the first stage, “Exploratory Factor Analysis” (EFA) was carried out by reaching 576 people for the construct validity of the scale. It was found that “EFA”, which was seen to have a variance of 77.23%, suggested a 5-factor structure. In the next stage, 346 people were reached, and “Confirmatory Factor Analysis” (CFA) was used. After the implementation of the “CFA”, it was found that the theoretical structure was confirmed, and the “fit indices” showed a perfect fit. “AVE” values of the five factors obtained for “convergent and discriminant validity” ranged from .65 to .71, and “CR” values ranged from .90 to .94. The “Cronbach’s Alpha” value was found to be .90 for the whole scale, and between .90 and .98 for the five subscales. At the end of the study, “the News Consumption Motivation and Satisfaction Scale” was introduced to the field, whose validity and reliability were ensured.