JOURNAL OF SOCIAL AND HUMANITIES SCIENCES RESEARCH, cilt.6, sa.38, ss.1493-1504, 2019 (Hakemli Dergi)
Cumhuriyetin kurulduğu 1923 yılından günümüze, planlı dönem ve neo-liberal dönem olarak adlandırılan süreçte, sosyoekonomik odaklı yapılan kalkınma çalışmaları toplumsal yapıda ve özellikle aile ve kadınlar üzerinde önemli değişmelere neden olmuştur. Ekonomik yapıya bağlı olarak enflasyon artışı; sanayileşme ve kentleşmeye bağlı olarak iç göçler ve özellikle ataerkil toplumsal yapı aile, kadın ve kadın eğitimi üzerinde etkili olmuştur. Bu çalışmada, 1923 yılından günümüze, diğer bir ifadeyle planlı kalkınma ve neo-liberal dönemler itibariyle, Türkiye’de kadınların eğitim durumunu etkileyen toplumsal faktörler, ekonometrik bir model yardımıyla ve yapısal fonksiyonel bakış açısıyla, toplumsal değişme açısından incelenmiştir. Buna göre kadınların eğitim düzeyi üzerinde model kapsamında en etkili değişken planlı kalkınma dönemi olmuş ve bu dönemin kadınların eğitim düzeyi üzerinde %6’lık bir artışa neden olduğu saptanmıştır. 1980 yılından itibaren planlı kalkınma döneminin alternatifi olarak hayata geçirilen liberal dönem ise Türkiye’de kadınların eğitimi üzerinde anlamlı bir etki yaratmamıştır. Yapısal fonksiyonel modele göre toplumsal değişme açısından özellikle Cumhuriyet döneminde Latin harflerinin kabulü; planlı dönemde ise eğitim imkânlarının artması kadın eğitimi üzerinde doğrudan pozitif etki yaratmış; liberal dönemde ise özellikle yüksek enflasyon ve yüksek bağımlılık oranı kadın eğitimi üzerinde anlamlı bir etki yaratmamıştır. Anahtar kelimeler: Kadın eğitimi, Planlı kalkınma dönemi, Liberal ekonomik dönem, Toplumsal değişme.
Socio-economic oriented development studies made within the period we called as the “planned period” and “neo-liberal period” up to date since 1923 resulted in considerable changes on the societal structure and particularly on the family and the women in Turkey. Inflation increase based on economic structure and domestic migration and particularly patriarchal societal structure based on industrialization and urbanization have been effective on the women’s education. In this study, societal factors affecting the women’s education status are overviewed in respect of societal change by means of econometric model and according to structural-functional point of view from the year 1923 up to date. Accordingly, it was noted that the most effective variable-planned development period on model basis on the women’s education and caused an increase of 6% in the women’s education level. However, as for the liberal period, there was no considerable effect on the women’s education level in Turkey.