SineFilozofi, cilt.5, sa.10, ss.682-703, 2020 (Hakemli Dergi)
“Yeni Medya Sanatı” olarak adlandırılan üretim pratiği; bilgisayar kullanıcılarının ve programlarının
sanatsal içerikleri sanal ortamda yaratmalarını sağlayan bir yapı oluşturmaktadır. “Yeni Medya
Sanatı”nın hesaplanabilir ve algoritmalara dayalı yapısı nedeniyle, yapay zeka çalışmaları kültürel
alana daha fazla nüfuz etmektedir. Yapay zeka uygulamaları, sinema endüstrisinde özellikle film yapım,
dağıtım ve gösterim alanlarında etkisini hissettirmektedir. Görsel-işitsel anlatılar üretme aşaması
içerisinde, sanat felsefesi bağlamında sanat-zanaat ve sanatçı-sanat eseri ilişkileri yeniden tartışmaya
açılmaktadır. Bu çalışmada; EYE Film Müzesi arşivindeki görüntülerden kısa filmler üreten Jan Bot
isimli yapay zeka uygulamasının çalışmaları incelenecektir. Çalışmanın amacı, Jan Bot’un bir sanatçı
olarak biçemsel tercihlerini hermenötik bir yaklaşımla anlamlandırmak ve sanat epistemolojisi ışığında
sanatçının kimliğini sorgulamaktır. Jan Bot’un Instagram uygulamasında en çok görüntülenen on
filmi, biçem analizine tabi tutulmuştur. Biçem analizi; bir filmi anlatı yapısının yanı sıra ortalama
çekim süresi, sinematografik özellikleri, mizanseni, kurgusu ve sesi ile bütüncül bir yaklaşımla ele
almayı amaçlamaktadır. Analiz sonucunda; Jan Bot tarafından üretilen filmlerin biçimsel açıdan şablon
özellikler taşıdığı ve popüler etiketleri kullanarak alternatif bir anaakım film perspektifi yarattığı tespit
edilmiştir. Anlatı açısından ise bu filmlerin, avangart sinemayı hatırlatacak şekilde sanatçı odaklı
olduğu ve gerçekliğin bir prizmadan kırılarak yansıyan bir yorumunu sunduğu söylenebilir.
The production practice called “New Media Art” creates a structure that enables computer users
and programs to produce artistic content in a virtual environment. Because of the computable and
algorithmic nature of “New Media Art”, artificial intelligence studies are more penetrating into the
cultural field. Artificial intelligence applications make their impact in the movie industry, especially
in the fields of film production, distribution and exhibition. In the stage of producing audiovisual
narratives, the relation between art-craft and artist-artwork within the context of philosophy of art is
discussed again. In this study; the works of the artificial intelligence application Jan Bot, which produces
short films from the images in the EYE Film Museum archive, will be examined. Purpose of the study is
to interpret the stylistic preferences of Jan Bot as an artist with hermeneutical approach and to question
the identity of the artist in the light of art epistemology. The ten most viewed movies in Jan Bot’s
Instagram account were subjected to style analysis. Style analysis aims to treat a film with a holistic
approach with its narrative structure as well as its average shot length, cinematography, mise en scene,
editing and sound. As a result of the analysis, it has been determined that the films produced by Jan Bot
have stylistic features and create an “alternative” mainstream film perspective using popular hashtags.
In terms of narration, it can be said that these films are artist-oriented in reminding of avant-garde
cinema and offer a reflected interpretation of reality by breaking through a prism.