Research Information System
UNEKO 32, Antalya, Turkey, 16 - 20 April 2025, pp.126, (Summary Text)
Amaç: Hipoksik-iskemik ensefalopati (HİE), yenidoğanlarda ciddi nörolojik sekellere ve ölüme neden olan önemli bir klinik durumdur. Günümüzde etkinliği kanıtlanmış tek tedavi yöntemi hipotermidir; ancak, hipotermiye rağmen birçok hasta kaybedilmekte veya uzun dönem sekeller gelişmektedir. Platelet zengin plazma (PRP), büyüme faktörleri ve sitokinler içeren bir kan ürünü olup rejeneratif ve antiinflamatuvar özellikleri nedeniyle farklı alanlarda klinik kullanımı bulunmaktadır. Bu çalışmada, PRP’nin deneysel HİE modelinde nöroprotektif etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Bu deneysel çalışmada 7-10 günlük Wistar albino sıçanlar kullanılmıştır. Hipoksik-iskemik model oluşturmak için sıçanlara izofluran inhalasyonu sonrası tek taraflı karotis arter ligasyonu uygulanmış, ardından %8 oksijen ve %92 nitrojen içeren hipoksik ortamda 1,5 saat bekletilmiştir. Çalışmada 3 grup oluşturulmuştur: 1. HİE grubu (hipoksi-iskemi oluşturulan ve tedavi uygulanmayan) (n=10) 2. HİE + PRP grubu (hipoksi-iskemi oluşturulan ve intraventriküler PRP uygulanan)(n=10) 3. Sham grubu (sadece cerrahi prosedür uygulanıp hipoksi-iskemiye maruz bırakılmayan)(n=10) PRP, HI sonrası ilk saat içinde 50 mikrolitre dozunda intraventriküler olarak uygulanmıştır. Kontrol ve sham gruplarına aynı hacimde serum fizyolojik verilmiştir. Hayvanların bir kısmı 24. saatte dekapite edilerek beyin dokuları histopatolojik ve immünohistokimyasal analizler için alınmıştır. Diğer hayvanlar 7. haftaya kadar takip edilerek Morris su tankı testi ve açık alan testleri ile bilişsel ve motor fonksiyonları değerlendirilmiştir. Bulgular: Açık alan testinde merkezde geçirilen sürede gruplar arasında anlamlı fark bulundu (p=0.04). HİE grubunda merkezde geçirilen süre sham grubuna göre anlamlı azaldı (p=0.03), PRP uygulanan grupta ise HİE grubuna göre anlamlı artış saptandı (p=0.004). Merkeze ilk geçiş süresi HİE grubunda sham grubuna göre anlamlı olarak arttı (p=0.04), PRP uygulanan grupta ise HİE grubuna göre anlamlı azalma gösterdi (p=0.016). Morris su havuzu testinde platformu bulma süresi günler ilerledikçe azaldı (p<0.001), ancak test gününde gruplar arasında anlamlı fark bulunmadı (p=0.15). Erken dönemde infarkt alanı değerlendirmesinde HİE grubunda sham grubuna göre anlamlı artış bulundu (p=0.01). PRP uygulanan grupta erken dönemde infarkt alanı açısından fark saptanmazken (p=0.17), geç dönemde infarkt alanında anlamlı azalma görüldü (p=0.01). Sonuç: PRP uygulaması, HİE oluşturulan sıçanlarda anksiyete benzeri davranışları azaltmış ve motor fonksiyonları iyileştirmiştir. Histopatolojik değerlendirmelerde, PRP uygulamasının erken dönemde anlamlı bir etkisi görülmemekle birlikte, geç dönemde infarkt alanını belirgin olarak azalttığı gösterilmiştir. PRP’nin HİE tedavisinde potansiyel nöroprotektif bir ajan olabileceği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: hipoksik-iskemik ensefalopati, platelet zengin plazma