Dinamik bir süreç olan cerrahi hemşireliğinde, bakımı planlama, gerekli hemşirelik yaklaşımlarını belirleme yoluyla alanda görev üstlenen hemşireler, cerrahi hastasının bilimsel temele dayanan, profesyonel, hemşirelik bakımını gerçekleştirir. Cerrahi ekibin, hastada beklenen hedeflere ulaşmalarında, hemşirelerin kusursuz ve etkin fonksiyonel olmalarının yanı sıra hasta açısından olduğu kadar cerrahi ekip açısından da güvenli ve etkili çevre oluşturma sorumlulukları vardır. Cerrahi hemşireliğinin önemli bir bölümünü, bilimsel temele dayalı bakım, bakımın gerçekleştirilmesine ilişkin eylemlerin gereğini anlama, ne zaman ve nasıl başlatılacağına karar verme oluşturur. Ayrıca, duruma uygun esneklik gerektiğinde tekniği sürdürme açısından yaratıcılığı kullanma, güveni sürdürme, bakımın hedeflerini ve maliyeti değerlendirme aktiviteleri önemlidir. Mesleğe özgü kuramlar, klinik karar verme ve analitik düşünme becerisini geliştirdiği için mesleki otonominin kazandırılmasını, bilgi birikiminin gelişimini sağlar ve mesleki etik değerleri destekler. Cerrahi hemşireliği, uygulamalara ilişkin teknik beceri ile davranışların harmanlandığı, temel bir sorumluluk yüklenme, hasta bakımını, gerçekleştirme kadar, kritik düşünmeyi de gerektiren bir hemşirelik alanıdır. Hemşirelik girişimleri sırasında uygulanan bakım modelinin, yeterlilikten mükemmelliğe kadar uzanan bir yelpazede bireyselliğe odaklanmış, aile gereksinimlerini de karşılayacak biçimde planlanması gerekir. Bu derlemede cerrahi hemşireliğinde kullanılan kuram ve modeller gözden geçirilmiştir.