Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası 5 Ocak Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi, Adana, Türkiye, 3 - 05 Ocak 2020, ss.56
Tarihi, Osmanlı İmparatorluğu öncesi Müslüman Türk devletlerine kadar uzanan Türk Sayıştay
Teşkilatı günümüzde de taşıdığı yüksek denetim sorumluluğu ile en önemli yüksek yargı
kurumlarımızdan biri olma özelliğini devam ettirmektedir. Abbasi Devletinin Sayıştay’ı “Divan-ül
İşraf” , Selçuklu Devleti’ninde Sayıştay Kurumu’na ilham olmuş ve aynı isimle devletin mali ve idari
işlerinin teftiş ve denetleme görevini üstlenmiştir. Moğolların Müslüman varisleri arasında da yer alan
İlhanlı Devletinde’de Sayıştay Teşkilatı “İşraf-ı Memalik” adıyla görev yapmıştır. Osmanlı Devleti’nin
Tanzimat öncesi devlet teşkilatı, büyük ölçüde “Divan-ı Hümayun” (Padişah Divanı) tarafından
yönetilmiştir. Bu divan, devlete ait siyasi, idari ve mali işlerin görüşüldüğü ve karara bağlandığı en
yüksek merciidir. Bu divan aynı zamanda adli, mali ve idari anlamda bir mahkeme niteliği de
taşımaktadır. Divan-ı Hümayun’un asli azalarından biri de mali işlerden sorumlu olan Defterdar’dır.
Fatih Sultan Mehmed döneminde defterdar sayısı Anadolu ve Rumeli Defterdarları olarak ikiye
çıkartılmış, Rumeli defterdarına Baş Defterdar denilmiştir. Daha sonra İstanbul’da da bir Defterdarlık
kurularak, defterdarlık sayısının 3’e çıkartıldığı görülmüştür. Defterdarlık teşkilatı Osmanlı’da maliye
teşlkilatı olarak yapılanırken, Osmanlı Sayştayı’da Baş Baki Kulluğu adı altında yapılandırılmıştır.
Çalışmamızda Sayıştay tarihi ve değişen Sayıştay Kanunları ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sayıştay, Denetim, Sayıştay Kanunu