Cumhuriyetin 100. Yılında Sürdürülebilir Su Kullanımında Yeşil Alan Tasarım ve Yönetiminin Etkinliğinin Araştırılması: Ankara Dikmen Vadisi Örneği


UNLUKAPLAN Y., TİĞİZ B.

Kent Akademisi (Online), cilt.16, sa.Türkiye Cumhuriyetinin 100. Yılı Özel Sayısı | Special Issue for the 100th Anniversary of the Republic of Türkiye, ss.115-130, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 16 Sayı: Türkiye Cumhuriyetinin 100. Yılı Özel Sayısı | Special Issue for the 100th Anniversary of the Republic of Türkiye
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.35674/kent.1315094
  • Dergi Adı: Kent Akademisi (Online)
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.115-130
  • Çukurova Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada, Ankara İli Çankaya bölgesinde yer alan ve geniş ölçekli yeşil alana sahip park niteliğinde olan Dikmen Vadi etaplarındaki yeşil alanlarda ihtiyaç duyulan sulama suyu ve kullanılan şebeke suyu miktarının ve Dikmen Deresi Havzasından yağmur hasadı ile elde edilecek potansiyel su miktarının hesaplamalarının yapılmasıyla birlikte yeşil alanların tasarlanması ve yönetiminde suyun etkin kullanımına yönelik önerilerin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla Dikmen Deresi Havzasından yağmur suyu hasadı ile geçirimsiz yüzeylerden 1.542.220 m3 potansiyel su miktarı toplanabileceği hesaplanmıştır. Vadi etaplarındaki bitkisel ve yapısal mevcut durum irdelendiğinde ise, vadi etaplarının sezonluk yeşil alan su ihtiyacının 414.180 m3, şebekeden temin edilen suyun 543.268 m3 ve sulama suyu maliyetinin 2021 yılı birim fiyatı dikkate alınarak hesaplandığında yaklaşık 2.000.000 TL olduğu hesaplanmıştır. Çalışmada Dikmen Deresi Havzası genelindeki yeşil alanların sezon boyunca ihtiyaç duyduğu sulama suyunun sadece % 16’sının, Havza genelinden yağmur hasadı ile toplanacak potansiyel su ile sağlanabileceği saptanmıştır. Diğer bir ifade ile vadi etaplarındaki tüm yeşil alanların sezon boyunca ihtiyaç duyduğu sulama suyunun, Dikmen Deresi Havzasından yağmur hasadı ile toplanacak potansiyel suyun sadece % 27’si ile sağlanabileceği, geri kalan kısmı ile de yapılması planlanan IV. ve V. etaplardaki yeşil alanların sulanmasında kullanılacak şekilde planlanmasının suyun sürdürülebilir kullanımı için son derece önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dikmen Deresi Havzasından sadece çatı yüzeylerinden toplanacak su ile seçenekli olarak, günlük 48.172 m2 çim alan, 150.539 m2 yer örtücü ve çiçeklik alan, 30.488 m2 yeşil alan sulanabildiği gibi, III. Vadi etabındaki tüm yeşil alanların da sezonluk su ihtiyacı karşılanabilmektedir. Çalışmada kent ölçeğinde geniş yeşil alana sahip bir parkın sulanmasında suyun sürdürülebilir kullanımı için kurakçıl peyzaj ilkelerini temel alan bir planlama ve proje anlayışının uygulanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda geçirimsiz yüzeylerden toplanabilecek yağmur hasadı sularının tekrardan kullanılması ve değerlendirilmesi halinde yeşil alan sulamalarında ciddi bir tasarruf sağlanacağı da çalışmada ulaşılan bir diğer önemli sonuçtur.
In this study, it is aimed to design green areas by calculating the amount of irrigation water needed and the amount of network water used in the green areas of Dikmen Valley stages, which is a park with a large-scale green area in Çankaya region of Ankara, and the potential amount of water to be obtained by rain harvesting from Dikmen Stream Basin. It is aimed to develop suggestions for the effective use of water in its design and management. For this purpose, it has been calculated that 1.542.220 m3 potential water amount can be collected from impermeable surfaces by harvesting rain water from Dikmen Stream Basin. When the vegetative and structural current situation in the valley stages is examined, it is seen that the seasonal green area water requirement of the valley stages is 414.180 m3, the water supplied from the network is 543.268 m3 in the stages and the seasonal irrigation water cost of the green areas in the valley stages is 2021. When the unit price is taken into consideration, it is calculated that it is approximately 2.000.000 TL. In the study, it was determined that only 16% of the irrigation water needed by the green areas in the Dikmen Stream Basin throughout the season can be provided with the potential water to be collected by rain harvesting from the entire Basin. In other words, the amount of irrigation water required by all the green areas in the Valley Stages during the season can be provided with only 27% of the potential water to be collected by rain harvesting from the Dikmen Stream Basin, and the rest is used as irrigation water in the green areas of the fourth and fifth stages planned to be built. It has been concluded that planning the use of water in such a way that it will be used is extremely important for the sustainable use of water. With the water to be collected only from the roof surfaces of Dikmen Creek Basin, 48.172 m2 of grass area, 150.539 m2 of ground cover and flower area, 30.488 m2 of green area can be irrigated, as well as seasonal water needs of all green areas in the third Valley stage. In the study, it was concluded that a planning and project approach based on xeric landscape principles should be applied for the sustainable use of water in the irrigation of a park with a large green area at the city scale. At the same time, it is another important result of the study that if the rain harvest water that can be collected from impermeable surfaces is reused and evaluated, a serious saving will be achieved in green field irrigation.In other words, the amount of irrigation water needed by all green areas during the season in the Valley Stages can be provided with only 27% of the potential water to be collected from the Dikmen Stream Basin by rain harvesting, and the rest is planned to be built in the green areas of the 4th and 5th stages. Planning it to be used as irrigation water is extremely important for the sustainable use of water. With the water to be collected only from the roof surfaces from Dikmen Stream Basin, 48.172 m2 of grass area, 150.539 m2 of ground cover and flower beds, 30.488 m2 of green area can be irrigated. Seasonal water needs of all green areas in the valley stage can also be met. In the study, the amount of water needed for irrigation of a park with a large green area in the city scale and consumed from the mains water was revealed with numerical data. It has been concluded that for the sustainable use of water, planning and project based on xeric landscape principles should be implemented, and that a significant saving will be achieved in green field irrigation