?Sebatü?l-Acizin?in Kazan Sahasında Bir Şerhi: Risale-i `Azize?

ABİK A. D.

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, cilt.4, sa.4, ss.28-44, 2007 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 4 Sayı: 4
  • Basım Tarihi: 2007
  • Dergi Adı: Modern Türklük Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.28-44
  • Çukurova Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

ÖZET
Kazan ve çevresinde 1800’den başlayarak Arap harfleri ile matbaalarda basılan eserler üç öbekte incelenmektedir: Yerli eserler, Türkistan kökenli eserler ve Osmanlı kökenli eserler. Sûfî Allahyâr’ın 17. yüzyılın sonunda Çağatayca yazdığı Sebâtü’l-Âcizîn’e Taceddin Yalçıgul’un 1807’de yazdığı şerh yerli eserler içinde değerlendirilmektedir. Risâle-i Azîze’nin ilk basılışı Petersburg’da 1817’dedir. Bu basımdan sonra Kazan’da değişik yıllarda baskıları yapılmıştır. Çalışmamızda Risâle-i Azîze’nin 1858 Kazan baskısı dil ve yazım özellikleri bakımından incelenmiştir. İnceleme, bu dönemde Risâle-i Azîze dolayısıyla Kazan çevresinin matbuat dili hakkında vereceği bilgiler aracılığıyla Kazan çevresinin yazı dili tarihi araştırmalarına katkı sağlayacaktır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER
Risale-i Azize, Sebatü’l-Acizin, Sufi Allahyar, Taceddin Yalçıgul, Çagatay Türkçesi, Doğu Türkçesi, Kazan

A Commentary In Area of Kazan of Sebâtü’l – Âcizin: Risâle-i Azîze

A. DENİZ ABİK 
Çukurova University 

ABSTRACT The works, which are published with Arabic letters in Presses since 1800 in Kazan and its surroundings, are examined in three groups: Local works, works with Turkistan etymology and works with Ottoman etymology. Sufi Allahyar had written his work “Sebâtü’l – Âcizin” in Chagatay language in the end of 17th century. The commentary about this work, which was written by Taceddin Yalçıgul in 1807, has been evaluated among the local works. In 1817 was the first publication of “Risâle-i 'Azîze” in Petersburg. After this publication it has been published at various times in Kazan. The edition of “Risâle-i 'Azize”, which was published in Kazan in 1858, has been examined with regard to the characteristics in language and orthography in our study. The study will contribute to the researches of written language history of surroundings of Kazan. This contribution will be through “Risâle-i 'Azîze” and it will give information about the Press language in this period in surroundings of Kazan. 

KEYWORDS

Risale-i Azize, Sebatü’l-Acizin, Sufi Allahyar, Taceddin Yalçıgul, Chagatay Turkish, Eastern Turkish, Kazan