Research Information System
JOURNAL OF POLYTECHNIC-POLITEKNIK DERGISI, vol.1, no.1, pp.1-14, 2025 (ESCI)
Teknolojinin hızla gelişmesi, nadir toprak elementlerine (NTE) olan talebi her geçen gün artırmaktadır. Stratejik öneme sahip bu metaller, ülkelerin ihtiyaçlarını karşılamak için birincil kaynaklardan temin edilmekte, bu kaynaklar yetersiz kaldığında ise ikincil kaynaklar araştırılmaktadır. Üretim sonrası ortaya çıkan atık ürünleri önemli sorunlara yol açsa da kömür yakıtlı termik santral uçucu külü içerdiği yüksek miktarda NTE nedeniyle ikincil kaynak olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmada, Türkiye'deki termik santrallerden çıkan altı uçucu külün karakterizasyon analizleri gerçekleştirilmiş ve tespit edilen NTE'lerin zenginleştirme olasılıkları araştırılmıştır. Uçucu küller, atomik absorpsiyon spektrofotometresi (AAS), indüktif eşleşmiş plazma kütle spektrometrisi (ICP-MS), X-ışını floresansı (XRF) ve X-ışını kırınımı (XRD) yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Seçilen iki uçucu külde NTE'lerin zenginleştirme potansiyeli incelenmiştir. Toplam NTE değerlerinin 168.9 ve 244.9 ppm olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, uçucu küllerin ikincil NTE kaynağı olarak kullanılabilirliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, biyoliç yönteminin uçucu küllerden NTE zenginleştirilmesinde uygulanmasının ekonomik ve çevre dostu bir alternatif sunacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda, Türkiye'den elde edilen uçucu külün, NTE’nin geri kazanımı için önemli bir potansiyele sahip olduğu ve bu yöntemin, mevcut kaynakların sürdürülebilir kullanımına katkı sağlayacağı sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, geçmişte yapılan çalışmalarla da karşılaştırılarak elde edilen bulguların doğruluğunu pekiştirmektedir.