Akademik Veri Yönetim Sistemi
11. Uluslararası Erciyes Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Kayseri, Türkiye, 11 - 12 Mart 2025, ss.108-119, (Tam Metin Bildiri)
Ağır taşıtların sinyalize kavşak performansını olumsuz yönde etkilediği bilinmektedir. Yol üzerinde daha geniş alan kaplamaları, hızlanma ve yavaşlama sürelerinin otomobillerden daha uzun olması, manevra kabiliyetlerinin otomobillere kıyasla daha az olması gibi etmenler bu durumun sebepleri olarak sıralanabilir. Eşdeğer Otomobil Birimi (EOB), farklı taşıt türlerinin trafik akımına etkisini standart bir yolcu otomobiliyle karşılaştırarak ifade eden önemli bir kavramdır ve özellikle ağır taşıtların trafik üzerindeki etkilerinin analizinde sıkça kullanılmaktadır. Bu çalışmada, kentsel hareketlilik ortamı SUMO kullanılarak, eğim ve ağır taşıt oranlarının EOB değerleri üzerindeki etkisi detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışmada dört farklı eğim (%0, %2, %4 ve %6) ve beş farklı ağır taşıt oranı (%0, %5, %10, %15 ve %20) kombinasyonları temel alınmış, EOB değerleri gecikme ve takip aralığı yöntemleri ile hesaplanmıştır. Simülasyonlar sonucu elde edilen bulgular, eğimin özellikle yüksek ağır taşıt oranlarında EOB değerlerinde belirgin artışlara neden olduğunu göstermiştir. %4 eğimin üzerinde gerek kamyon gerekse otobüs için hesaplanan EOB değerlerinde hızlı bir artış gözlemlenmiştir. Otobüslerin EOB değerlerinin kamyonlara göre daha yüksek hesaplanması, otobüslerin büyük boyutları ve düşük manevra kabiliyeti ile ilişkilendirilmiştir. Bu durum, otobüslerin trafikte daha büyük takip mesafelerine ve daha uzun gecikmelere neden olabileceğini göstermektedir. Sonuçlar, ağır taşıt etkilerinin daha gerçekçi bir şekilde değerlendirilmesi için, genel kabul gören sabit bir katsayı kullanılmasının, gerçekçi sonuçlar elde etme açısından yetersiz olduğunu vurgulamaktadır. Bunun yerine, trafik koşulları ve yolun geometrik özelliklerine göre değişen EOB değerlerinin hesaplanması gerektiği açıkça ortaya konulmuştur. Bu yaklaşım, özellikle yol tasarımı, kapasite tahmini ve sinyal planlaması gibi süreçlerde daha verimli ve isabetli kararlar alınmasına olanak tanıyacaktır. Ayrıca, eğimin EOB üzerindeki etkilerinin detaylı olarak incelenmesi, eğimli yol kesimlerinde trafik yönetimi ve altyapı planlamasında kritik veriler sunmaktadır. Bu çalışma, bu bağlamda elde edilen bulguların karar alıcılar için önemli bir rehber niteliği taşıdığını ortaya koymaktadır.
Heavy vehicles are known to negatively affect the performance of signalized intersections. Factors such as their increased road occupancy, extended acceleration and deceleration durations compared to passenger cars, and reduced maneuverability are cited as contributing factors. Passenger Car Equivalent (PCE) is an important concept that expresses the impact of different vehicle types on traffic flow by comparing them to a standard passenger car, and it is frequently used in the analysis of the impacts of heavy vehicles on traffic.
In this study, the effect of road gradient and heavy vehicle ratios on PCE values was examined in detail using the urban mobility environment SUMO. The study was based on four different road gradients (%0, %2, %4 and %6) and five different heavy vehicle ratios (%0, %5, %10, %15 and %20) combinations, and PCE values were calculated with delay and headway methods. The simulation results indicated that the gradient, especially at high heavy vehicle ratios, causes significant increases in PCE values. A rapid increase in PCE values was observed for both trucks and buses on gradients above 4%. The higher PCE values calculated for buses compared to trucks have been attributed to the larger dimensions and lower maneuverability of buses, suggesting that buses may lead to larger following distances and longer delays in traffic. The findings emphasize that using a universally accepted fixed coefficient to assess the impacts of heavy vehicles is insufficient for obtaining realistic results. Instead, it has been clearly demonstrated that PCE values, which vary according to traffic conditions and the geometric characteristics of the road, should be calculated. This approach will allow for more efficient and accurate decision-making in processes such as road design, capacity estimation, and signal planning. Additionally, the detailed examination of the effects of gradient on PCE provides critical data for traffic management and infrastructure planning on inclined road sections. This study shows that the findings obtained in this context serve as an important guide for decision-makers.