Akademik Veri Yönetim Sistemi
ZIRAAT, ORMAN VE SU ÜRÜNLERINDE AKADEMIK ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDIRMELER, İbrahim Cengizler, Editör, Serüven Yayınevi, Ankara, ss.7-28, 2021
BALIKLARDA KAN, KAN HÜCRELERI VE KAN YAPAN (HEMATOPOETIK) ORGANLAR a) Balıklarda Kan: Balıklarda kan, organizmadaki normal koşulların sürekliliğini sağlamak için tüm organ ve dokulara arterlerle ulaşıp, onlara metabolizmal faaliyetler için gerekli besin ve oksijeni götüren, doku ve organlardan venalar yardımıyla topladığı atık maddelerin de böbrek, solungaç ve deriye taşınımını sağlayan canlı sıvıdır. Ayrıca kan, solunum, beslenme, boşaltım, vücudun savunması ve korunması gibi görevleri de üstlenmiş önemli bir dokudur. Balıklarda 2-17 ml/100gr arasında olan kan hacmi, diğer omurgalı türlere göre daha az olup, bu miktar Elasmobranchii’de 6-8 ml/100 gr, Cyclostomata’da 8,5-17 ml/100 gr ve Osteichthyes’lerde 2-4 ml/100 gr arasındadır. Araştırıcılar tarafından, yüksek kemikli balıklara doğru gittikçe bu miktarların azalmasının, kemikli balıkların daha gelişmiş bir damar sistemine sahip olmalarından kaynaklanabileceği bildirilmiştir (Demir, 1996). Balık kanı da diğer omurgalılarda olduğu gibi protein, karbonhidrat, lipid, iyonlar ve sudan oluşan sıvı kısım yani kan plazması ile eritrosit, lökosit ve trombositleri içeren şekilli elemanlardan (hücresel elementler) oluşmuştur. b) Balıklarda Kan Hücreleri Şekilli elemanlardan oluşan kan hücreleri; 1. Eritrosit Hücreler (RBC) Eritrositler kanın temel elementleri olup, olgun bir eritrosit hücre oval yapıda ve merkezinde çekirdeğe sahiptir (Şekil.1). Balıklarda kan hücreleri arasında en fazla sayıdaki şekilli elemanlardandır. Büyüklük ve sayıları tür çeşitliliğine ve türler arasındaki bireysel farklılıklara göre değişip, ortalama 8-12µm ile 10-15µm büyüklüğe sahiptirler. Olgun ve sağlıklı kemikli balıklarda genelde miktarları 1-3x106/mm3 arasındadır. Balıklarda, eritrosit miktarı oksijen taşıma kapasitesinin bir ölçütüdür (Houston, 1997). Bu miktar, herhangi bir enfeksiyon ya da toksisite durumunda azalma gösterir (Ekingen, 1988). Eritrositler suda erimiş haldeki oksijenin %99’unu, plazma ise % l’lik kısmını taşır. Balıkların periferik kanında çoğunlukla olgun eritrositler yer alır, ancak yer yer olgunlaşmamış hücreler de izlenebilmektedir.