?Nevayi?nin Üç Eserindeki Deyimlerin Farsça ile Karşılaştırılması?


ABİK A. D.

çukurova üniversitesi sosyal bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.13, sa.1, ss.211-222, 2004 (Hakemli Dergi)

Özet

Öz (Tr): Bu çalışmada, Çağatay edebiyatının ünlü sanatçısı Ali Şir Nevâyî'nin Târîh-i Enbiyâ ve Hükemâ , Târîh-i Mülûk-i 'Acem ve Münşe'ât adlı eserlerinde fiil olarak kullanılan deyimlerden Farsça ile benzeşenler incelenmiştir. İncelenen eserlerde Farsça ile ortak anlatım kalıbında oldukları görülen fiil deyimler Farsça sözlükler aracılığı ile tespit edilmiştir. Türkçe ile Farsçanın değişik dönemlerdeki ilişkileri iki dil arasında ortaklıklara yol açmıştır. Deyimlerde de ortaklıklar görülmektedir. Deyimlerin bir kısmı fiil olarak kullanılan ögelerdir. Çalışmanın başlangıcında deyimlerin özellikleri , birleşik fiil olarak kabul edilip edilemeyeceği üzerine görüşler değerlendirilmiştir. Üç eserde Çağataycada fiil olarak kullanılan altmış bir deyimin Farsça ile benzer olduğu görülmüştür.

 

 
Some of the works Târîh-i Enbiyâ and Hükemâ , Târîh-i Mülûk-i 'Acem and Münşe'ât of famous artist of Chagatay literature Ali Şir Nevâyî in which the idioms are used as verb and assimilated with Persian are examined in this study. By the help of Persian dictionaries it is fixed on verbal idioms those are seen in common explanation model with Persian. The relations between Turkish and Persian in different periods caused similarities between two languages. As well as these similarities, there are similarities in idioms too. Some of the idioms are used as verbs. In the beginning of the study characteristics of the idioms and the opinions on whether they can be accepted as compound verbs or not are examined. In three works, it is understood that 61 idioms which are used in Chagatay as verbs are similiar with Persian.