Kök lezyon nematodları (RLN; Pratylenchus thornei ve P. neglectus) buğday köklerine saldırarak, tahıl kalitesi
ve miktarında küresel olarak önemli kayıplara neden olan önemli bir bitki paraziti nematod gurubudur. Türkiye’de
buğday ekiliş alanlarında yaygın olarak bulunan bu nematodlarla ancak dayanıklı çeşitler ve rotasyonla mücadele
etmek mümkündür. Maalesef bugüne kadar bu nematod gurubuna karşı tamamen dayanıklı olarak tanımlanan hiçbir
ticari buğday çeşidi bulunamamıştır. Bu nedenle, buğday ıslah programlarında yüksek verimli ve kaliteli buğday
çeşitlerine orta derecede (kısmi) dayanıklı ebeveynler kullanılarak dayanıklılık entegre edilmeye çalışılmıştır. Bu
araştırmanın amacı bazı Türk yabani Emmer’lerinin (Triticum dicoccoides) ve bazı ulusal yazlık buğday çeşitlerinin P.
thornei ve P. neglectus’a karşı dayanıklılık durumlarını ortaya koymaktır. Bu amaçla her iki nematoda karşı yapılan
iki farklı denemede, 32 yabani Emmer buğdayı ve 42 buğday çeşidinin, P. thornei veya P. neglectus bireylerine karşı
dayanıklıkları 9 hafta boyunca kontrollü koşullar altında testlenmiştir. Sonuç olarak, P. thornei ve P. neglectus’a karşı
sırasıyla 25 ve 35 buğday çeşidinin orta derecede dayanıklılık reaksiyonu sağladığı belirlenmiştir. Toplamda 17 çeşit
her iki nematoda karşı dayanıklılık göstermiştir (p <0.05). Elde edilen verilere göre, tespit edilen dayanıklı buğday
çeşitlerinin mevcut hatlardan daha dayanıklı olduğu belirlenmiş ve bu hatların Türkiye’deki ıslah programlarında
mükemmel bir şekilde kullanılabileceği ortaya konmuştur.
Anahtar Sözcükler: Buğday, yabani emmer, kök yara nematodları, Pratylenchus spp., dayanıklılık