Tıbbın Kültür Tarihi Çerçevesinde Hemşire Üniformasının Evrimi


Öner Yalçın S., Torun S., Kadıoğlu F. G.

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, cilt.4, sa.1, ss.6-15, 2014 (Hakemli Dergi)

Özet

Üniforma, onu giyen kişilerin özel bir grubun üyesi 
olduklarını gösteren bir semboldür ve herhangi bir başka 
giysiye göre, onu giyen kişinin daha çok göz önünde 
bulunmasına neden olur. Üniformanın sembolik anlamı 
aslında o gruba üye olan bir bireyin belirli normlara 
uyduğunu ve bir gruba ait temel beceri ve değerlere hâkim 
olan standart rolleri sergileyeceğini vurgular. Hemşirelik 
mesleği açısından üniforma, hemşirelerin merhametli 
olduklarına ve bir başkasının bakımı için gerekli bilgiyi 
kendilerinde bulundurduklarına dair sözsüz özel bir anlam 
ifade etmektedir.
İlk hemşire üniformaları, rahibelerin kıyafetlerinden 
esinlenilmişti ve XIX. yüzyıl öncesinde orta sınıfa mensup 
kadınların günlük giysileriyle benzerdi. Bu üniformaların ilk 
örneklerinin boyları uzundu, kolalıydı, çıkarılabilir yakası-
manşetleri vardı ve sıklıkla üniformayı kaplayan uzun bir 
pelerini bulunuyordu. XIX. yüzyıl süresince hemşirelerin 
eğitim aldıkları kurumlara bağlı olarak üniformanın stilinde 
önemli değişiklikler meydana geldi. Özellikle yönetmeliğe 
uygun üniformalar, XIX. yüzyılın sonuna kadar, hemşirelik 
okullarının ayırt edici bir işareti olmaya başladı. XX. yüzyılda 
ise üniformalar daha fonksiyoneldi; güncel modanın 
eğilimlerini takip ediyordu, rahatlığa odaklanmıştı ve 
geleneksel hemşire üniformaları artık geçmişte kalmıştı. 
Bu çalışmada tarihsel açıdan, hemşire üniformasındaki 
değişimler ve bu değişimlere zemin hazırlayan faktörler 
incelenmiştir. 
Anahtar Kelimeler: Üniforma, Hemşire Üniforması, Hemşire 
Üniformasının Tarihi 
 
ABSTRACT
Uniform is a symbol that identifies those who wear it as a 
member of a specific group and it makes the wearer’s status 
much more visible than other types of dress. This symbolic 
statement means that an individual will adhere to the 
certain norms and standardized roles mastered the essential 
group skills and values. For the profession of nursing, 
uniform implies a nonverbal specific statement that nurses 
are merciful and have the knowledge to care for others.
The first nursing uniforms were derived from the nun’s 
dress, and before the 19th century, it was similar to the 
middle class-woman’s housedress. Early uniforms were long, 
usually stiffly starched, and detachable collars-cuffs and 
often included a long cape that would cover the uniform. 
During the 19th century, major changes occurred in the style 
of the uniform depending on which educational institution 
the nurses belonged to. Especially, the regulation uniforms 
became a distinguishing mark of nursing schools by the 
end of the 19th century. In the 20th century, the uniform 
became more functional, followed fashion trends, focused 
on comfort and traditional nurses’ uniforms were a thing of 
the past.
In this study, changes in nurse uniform and the factors that 
set ground to these changes have been examined from a 
historical perspective.
Keywords: Uniform, Nurse Uniform, History of Nurse 
Uniform