Ahmet Remzi Yüreğir ile Ferit Celal Güven’in Serbest Cumhuriyet Fırkası Tartışmaları


Creative Commons License

Çomu A. E.

Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online), sa.12, ss.1505-1517, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Cumhuriyetin yedinci yılında kurulan ve kısa bir dönem varlığını devam ettiren Serbest Cumhuriyet Fırkası, iktidarda olan mevcut Cumhuriyet Halk Fırkası karşıtı bir politika izlemesi nedeniyle doğal olarak hükümet ve onu temsil eden Başvekil İsmet İnönü karşıtı bir politika benimseyerek Türkiye Cumhuriyeti’nin muhalefet tarihinde önemli bir iz bırakmıştır. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’nın teşvik ve desteğiyle kurulduğu iddialarının bir yansıması olarak Serbest Cumhuriyet Fırkasının kuruluşunun, başlangıçta demokrasi adına hoşgörü ve memnuniyetle karşılandığı gözlemlense de zaman geçtikçe ve eleştirilerine karşılık buldukça partinin politikasının sertleştiği ve giderek baskıcı bir bakış açısına yakın durduğu gözlemlenmiştir. İlerleyen süreçte partinin ulusal basında karşılanış biçiminin yerelde de benzerlikler gösterdiği, basının hükümet yanlısı ve karşıtı şeklinde kısa süre içinde konsolide olduğu ve yerel ilişkilere ve çıkarlara uygun olarak şekillendiği izlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, ulusal düzeyde ele alınmış ancak Türk basın tarihi içinde önemli bir yayıncılık geçmişi ve geleneği olan Yeni Adana ve Türk Sözü gazetelerinde henüz incelenmemiş bir konuyu aydınlatmaya çalışmaktır. Buna ek olarak da yerelde ele alınış biçimiyle ulusala yansımasının karşılaştırılmasına olanak sağlayacak verileri ortaya çıkarmaktır.
The Free Republican Party, which was founded in the seventh year of the Turkish Republic and continued its existence for a short period of time, adopted a policy against the government that was formed by the Republican People’s Party and its representative İsmet İnönü. Due to its valiant effort, the party naturally left an important mark in the opposition history of the Republic. It was observed that the establishment of the Free Republican Party was welcomed with tolerance and contentment in the name democracy in association with the claims that the party was founded with the encouragement and support of President Mustafa Kemal Pasha. However, with time, as its criticism was met, the party hardened its line and embraced a more authoritarian ideology. In the following process, it became clear that the national approach to the party showed similarities at the local level since the press consolidated itself as pro-government or anti-government and was shaped in accordance with local relations and interests. The aim of this study is to try to illuminate a subject that has been discussed at the national level but has not yet been examined in the newspapers published in Adana, Yeni Adana and Türk Sözü, which had an important publishing history and tradition in Turkish press history. In addition, it will reveal the data that will allow the comparison of the way it is handled at the local and its reflection on the national levels.