Akademik Veri Yönetim Sistemi
Okula Uyum ve Erken Okuryazarlık Eğitimi, Seda Şahin,Raziye Günay Bilaloğlu, Editör, Eğiten Kitap, Ankara, ss.27-66, 2022
Okula uyumu etkileyen etmenler aile, çocuk, öğretmen, akran ve okul ile
ilgili faktörleri kapsamaktadır. Bu faktörler aynı zamanda, birbirleri ile etkileşim içerisindedir. Her bir etmenin ortak bir yönü, çocukların beklenti, ilgi ve
ihtiyaçlarının temel alınmasıdır. Bu beklenti, ilgi ve ihtiyaçlar çocuktan çocuğa değişebilmektedir. Okul öncesi dönemi, çocukların formal eğitim sürecine
adım atmaları adına kritik bir evreyi temsil etmektedir. Bu nedenle okul öncesi dönemde eğitim-öğretim sürecine başlamadan önce okula uyum ile ilgili
çalışmalara yer verilmesi uygun görülmektedir. Okula uyum etkinliklerinin
işlevsel ve etkili olabilmesinin yolu, uyum sürecinde etkili olan faktörlerin ve
çocukların bireysel farklılıklarının bilinmesi ve bu yönde planlamalar yapılmasından geçmektedir.
Çocuğun bir üyesi olduğu aileye ilişkin özellikler de onun tüm gelişim alanlarına etkileri aracılığıyla okula uyum sürecinde önemli etkilere
sahiptir. Çocuğun ebeveynleriyle arasındaki bağlanma ilişkisinin niteliği,
ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları, aile bireyleri arasındaki ilişkiler
ve aile ile öğretmen arasındaki iletişim çocukların genel uyum becerilerinin ve okula uyum sürecinin belirleyicileri arasındadır. Okula uyumu
etkileyen çocuğa ilişkin özellikler arasında çocuğun cinsiyeti, yaşı, mizaç
özellikleri, sağlık durumu ve sosyal ilişkilerini düzenlemede önemli yeri
olan öz düzenleme becerileri ve duygusal zekâ gibi unsurlardan bahsedilebilir. Öğretmenin sahip olduğu kişisel özellikleri, çocukları tanımaya
yönelik girişimleri, sınıf yönetimine ilişkin anlayış ve becerileri, eğitim
ortamlarının hem fiziksel hem de sosyal açıdan düzenlenmesi, ailelerle ilişkileri de çocukların okula uyumuna katkı sunan öğretmene ilişkin
faktörlerdir. Çocukların sosyalleşmelerine, kendilerini gerçekleştirmelerine olanak sağlayan akran ilişkileri de okula uyum üzerinde olumlu
veya olumsuz etkilere sahiptir. Okulun fiziksel özellikleri, okul personeli
ve okuldaki işleyiş de çocukların okula karşı tutumlarında ve okula uyum
sağlamalarında etkili unsurlardandır. Öğretmenlerin tüm bu unsurların
farkında olmaları okula başladıkları dönemde çocukların uyum sağlamalarını kolaylaştıracak ve ilerideki öğrenim yaşamlarında okula karşı olumlu tutumlar geliştirmelerinde etkili olacaktır