Akademisyen Yayınevi Kitabevi, Ankara, 2024
Tarım, iklim değişikliği açısından özel bir
öneme sahiptir. Tarım, iklim değişikliği nedeniyle yüksek risk altındadır.
Küresel gıda arzını karşılamak için önümüzdeki yıllarda acil uyum müdahalesi
gerektirmektedir. Dünyanın çoğu bölgesi için, iklim değişikliği, azalan verim
ve artan gıda fiyatları nedeniyle sürekli büyüyen dünya nüfusuna yeterli
düzeyde gıda üretimi sağlamak için büyüyen bir sorundur. Tarım sektörü
dünyadaki toprak yüzeyinin % 11’ini kullanmakta ve sulu tarım uygulamaları,
küresel ölçekte su kaynaklarının % 70’ini kullanmaktadır. Su kıtlığı ve
tarımsal üretim için su azalması, genel olarak sulanan alanlardaki üretimi
sınırlandırmaktadır. Birçok önemli gıda üretim sistemi, yeraltı sularına bağlı
olduğundan, zayıf aküfer seviyeleri ve yenilenemeyen yeraltı sularının
tükenmesi, yerel ve küresel gıda üretimini tehlikeye sokmaktadır. Gıda
üretimini arttırmak, gıda güvenliğini sağlamak ve açlığı önlemek için tek
başına yeterli değildir.
Sürdürülebilirlik, bir toplumun, ekosistemin ya da devam eden herhangi bir
sistemin bağlı olduğu ana kaynakları tüketmeden (veya aşırı yüklenmeden)
belirsiz bir geleceğe kadar işlevini devam ettirebilme yeteneği olarak
tanımlanabilir. Ekolojik açıdan sağlıklı sürdürülebilir tarım sistemleri,
küresel iklim değişikliğiyle birlikte beklenen aşırı yağışlar, uzun süreli
kuraklıklar ve giderek daha belirsiz bölgesel iklim rejimlerine rağmen tarımsal
üretime olanak sağlar. Su-gıda-enerji bağının optimum yönetimi, sürdürülebilir
ekonomik kalkınma ve döngüsel ekonomi için çok önemlidir. Su kıtlığı ve
tarımsal üretim için su miktarını azalması, genel olarak sulanan alanlardaki
üretimi sınırlandırmaktadır. Su, enerji ve gıda güvenliğini eşzamanlı olarak
sağlamak için, karar vericilerin sektörler arası etkileri dikkate almaları
gerekir.
Bu
kitap, toprak-iklim-tarım etkileşimleri, sürdürülebilir tarımsal üretim ve sürdürülebilir
hayvansal üretim olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Toplam 16 bölümden
oluşan birinci bölümde, iklim değişikliği, sera etkisi, küresel ısınma, iklim
değişikliğinin tarımsal üretime etkileri, tarımsal üretimin iklim değişikliği
etkilerini azaltmak, küresel ısınmayı azaltmak için enerji ve su tüketimine
yönelik önlemler, tarım ürünlerinin karbon ayak izini azaltmak, tarım
ürünlerinin toprak ve su ayak izi, Türkiye’de tarım sektörünün iklim
değişikliğine etkilerini azaltmak için uygulanan projeler ve ekonomik destekler
açıklanmaktadır. İkinci bölümde, endüstriyel tarımın çevresel etkileri,
sürdürülebilir gıda arz güvenliği, tarımsal üretimde sürdürülebilirlik ve
sürdürülebilirlik göstergeleri, tarımsal üretimde sera gazı salımları, iklim
için sürdürülebilir tarım sistemleri, sürdürülebilir tarım uygulamaları,
gıda tedarik zincirinde enerji tüketimi ve üretimi ve
Türkiye’de
tarımsal üretimin sorunları, nedenleri ve politika önerileri anlatılmaktadır.
Son bölüm olan üçüncü bölümde ise, hayvansal
üretimde enerji kullanımı, süt üretiminde enerji tüketimi modellemesi, süt
üretimi için yaşam döngüsü analizi, süt üretiminin çevresel etkileri, yumurta
üretiminde enerji tüketimi, yumurta üretiminin çevresel etkileri, kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde enerji verimliliği
ve sürdürülebilirlik ile metan ve azotoksit
emisyonlarının azaltılması için önerilen önlemler anlatılmaktadır.