Fransızca Ders Kitaplarındaki Sözlü Metinlerde Gönderimsel Bağdaşıklık


Mavaşoğlu M.

Anadolu 7. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi , Diyarbakır, Türkiye, 11 - 12 Eylül 2021, ss.19-20

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Diyarbakır
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.19-20
  • Çukurova Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sözlü olsun yazılı olsun, metinler yalnızca sözcüklerin ve tümcelerin birbirine eklemlenmesi ile oluşturulan yalın ve rastlantısal yapılar değildirler. Metin olabilmenin bir takım ölçütleri vardır ve metnin bütünlüğü bu ölçütlerin sağlanmasına bağlıdır. Bu ölçütler metinsellik kavramı adı altında ele alınır. Bağdaşıklık diğer altı kavram (tutarlılık, amaçlılık, durumsallık, benimsenirlik, bilgisellik, metindeşlik) ile beraber metinsellik ölçütlerini oluşturur. Ad ile adıllar arasındaki bağıntılar, sözcük yinelemeleri yoluyla kurulan ilişkiler vb. bir söylem ya da metinde dil öğelerinin birbirleriyle bağlantılanması işlemi olarak tanımlanan (İmer, Kocaman & Özsoy, 2011) bağdaşıklık, anlam ile bağlantılıdır, metin içindeki anlam ilişkileri üzerine odaklanır (Halliday & Hasan 1976). Sözlü ya da yazılı bir söylemdeki bir öğenin yorumu başka bir öğeye bağlı olduğunda bağdaşıklık ortaya çıkar (Halliday & Hasan 1976). Bağdaşıklık bir metnin doğru anlatımı ve doğru anlamlandırılması için gereklidir (Uzun 1995). Bu çalışmanın amacı gönderimsel bağdaşıklık ilişkilerinin günümüz Fransızca dil öğretimi kitaplarında yabancı dil öğrenenlere nasıl ve ne ölçüde sunulduğunu araştırmaktır. Bu bağlamda, eylem odaklı yöntem kullanılarak hazırlanmış Fransızca iki ders kitabında (Alter Ego + ve Edito) yer alan sözel metinler gönderimsel bağdaşıklık bakımından incelenmiştir. Doküman inceleme yöntemi kullanılan bu çalışmada veriler söz konusu öğretim setlerinin A1 düzeyi için sunulan ders kitaplarından elde edilmiştir. Çalışmanın bulguları her iki ders kitabında da ilk ünitelerden itibaren gönderimsel bağdaşıklık öğelerine yer verildiğini göstermiştir. Gönderimsel bağdaşıklık ilişkisi içerisindeki dilbilgisel birimlerin sunuluş sıralaması ile dilbilgisel konuların sunuluş sıralaması birbirlerine koşuttur ve kolaydan zora doğru bir yapı sergilemektedir. Sunuluş sıralaması, özne konumundaki adıllar, iyelik sıfatları, gösterme sıfatları, nesne konumundaki adıllar ve gösterme adılları biçimindedir. Her iki kitapta da gönderimsel bağdaşıklık en çok özne ve nesne konumundaki adıllar ve gösterme adılları ile kurulurken en az da iyelik sıfatları ve gösterme sıfatları ile gerçekleşmiştir. 

Texts, whether oral or written, are not simple and random structures formed by the articulation of words and sentences. There are some criteria for being a text, and the integrity of a text depends on the fulfillment of these criteria. These criteria are discussed under the concept of textuality. Together with the other six concepts (coherence, intentionality, situationality, acceptability, informativity, intertextuality), cohesion constitutes the criteria of textuality. Defined as the process of linking language elements in a discourse or text with each other (İmer, Kocaman & Özsoy, 2011) through relationships between nouns and pronouns, relationships established through word repetitions, etc., cohesion is related to meaning and focuses on meaning relations within a text (Halliday & Hasan 1976). Cohesion occurs when the interpretation of one element in an oral or written discourse is based on the interpretation of another element (Halliday & Hasan 1976). Cohesion is necessary for the correct expression and interpretation of a text (Uzun 1995). The aim of this study was to investigate how and to what extent referential cohesion is presented to foreign language learners in today's French language teaching textbooks. In this context, spoken texts in two French textbooks (Alter Ego + and Edito) prepared using the action-oriented method were examined in terms of referential cohesion. In this study, the data were obtained via document analysis from the textbooks offered for A1 level of the aforementioned sets of French. The findings of the study show that referential cohesion is included in both textbooks from the first units.  The order of presentation of grammatical units with referential cohesion and the order of presentation for grammatical subjects are parallel to each other and show a structure ranging from easy to difficult. The order of presentation in two textbooks is as follows: subject pronouns, possessive adjectives, demonstrative adjectives, object pronouns and demonstrative pronouns. In both textbooks, referential cohesion is mostly established with subject and object pronouns and demonstrative pronouns, and at least with possessive and demonstrative adjectives.