Akademik Veri Yönetim Sistemi
DİNBİLİMLERİ AKADEMİK ARAŞIRMA DERGİSİ, cilt.15, sa.3, ss.117-147, 2015 (Hakemli Dergi)
Bu makale, tarikatların teşekkülü öncesi dönemde tasavvuf klasiklerinde yer alan kavramlar ve bu kavramların istidlâl edildiği âyetlerden hareketle mutasavvıflarca Kur’ân kaynaklı olarak takdim edilen tasavvuf kavramlarını konu edinmektedir. Çalışmada, esas alınan tasavvuf klasiklerinde yer alan kavramlar Kur’ân ile istidlâli bakımından tablolar halinde ele alınmıştır. Çalışma neticesinde tasavvuf klasiklerinde yer alan 311 kavramın 143 tanesinin âyetlerle istidlâl edilerek sunulmuş olduğu anlaşılmıştır. Bu kavramlar için kaynak gösterilen âyetler incelendiğinde, kavramların yarıya yakınının âyetlerin zâhir anlamları ile uyum içerisinde istidlâl edilmiş olduğu, diğer kısmının ise ancak işârî teviller neticesinde söz konusu kavramlar ile irtibatlandırıldığı görülmüştür. Buradan hareketle kavramların, kaynak gösterilen âyetlerin zâhir anlamlarına yahut işârî tevillerine dayandırılması açısından iki ayrı başlık altında sunulması tercih edilmiştir.
Anahtar kelimeler: Kur’ân, tasavvuf, kavram, ıstılah, işârî yorum.
Qur’an-originated sufism concepts in the period before the formation of sufi orders
Abstract
This study deals with Qur’an-originated sufism concepts in the main sufî classical books in the period before the formation of sufi orders. Additionally in this paper, concepts which in the main sufî classical books are examined in the tables. As a result of our study, 143 of 311 concepts in the main sufî classical books are deduced from the Qur’an. When examining the verses which were quoted as the authority for these concepts, we recognized that almost half of these concepts were deduced from ostensible meaning of the verses. Other concepts were deduced from the isharî meaning/mystical interpretations of the verses.
Keywords: Qur’an, sufism, concepts, terminology, mystical interpretations.