Akademik Veri Yönetim Sistemi
Fuzûlî'nin Türk Kültür ve Sanat Dünyasındaki Yeri, Lefkoşa, Kıbrıs (Kktc), 28 - 31 Mayıs 2008, cilt.1, ss.33-55
İnsan yaşamında önemli bir zaman dilimini oluşturan gece, eski Türk kültürüne ait eserlerde çeşitli şekillerde görülür. Bu zaman dilimi, resim, nakış, heykel, çanak çömlek gibi ürünlerde görsel, şarkı, türkü gibi ürünlerde ezgi olarak yansır. Klâsik Türk edebiyatının geniş bir mekân ve zaman dilimi içinde etkili olmuş Fuzûlµ’nin Divanı’nda gece ve geceyle ilgili unsurlar her zaman dikkatimizi çekmiştir.
Fuzûlµ Divanı’ndaki gece kavramını daha sağlıklı değerlendirebilmek amacıyla önce gece ve geceyle ilgili sözcükleri tespit ve tasnif etmeye sonra da değerlendirmeye çalıştık. Bunun için Abdulbaki Gölpınarlı’nın, Ali Nihad Tarlan’ın ve Kenan Akyüz, Süheyl Beken, Müjgan Cunbur, Sedit Yüksel’in yayınlamış olduğu Fuzuli Divanı metinlerinden yararlandık. Divanda geçen “gece, dün, şeb, şâm, leyl” gibi Türkçe, Arapça, Farsça kaynaklı sözcükleri taramaya çalıştık. Geceyle ilgili 171 sözcük tespit ettik.
Geceyle ilgili 171 sözcüğün, incelenmesi ve değerlendirilmesi, bu bildirinin sınırlarını zorlayacağından bildirimizin konusunu, Divan’ın Gazeller kısmındaki Türkçe “gece” sözcüğünün geçtiği beyitlere ayırarak sınırladık. Hatta incelemeye “gece” sözcüğünün bolca geçtiği “bu gece” redifli gazeli dahil etmedik. Bu gazelin ayrıca incelenmesinin daha uygun olacağını düşünüyoruz.
Bu bildiride önce taranan sözcüklerin bir dökümü verilecek, sonra Divan’ın gazeller kısmındaki “gece” sözcüğünün geçtiği beyitlerin incelenmesine geçilecek daha sonra da elde edilen bilgilerin değerlendirildiği sonuç kısmı yer alacaktır.