Türkiye Türkçesinde, –DI/-DU belirli geçmiş zaman, –mIş/-mUş ve Türkiye
Türkçesi ağızlarında kullanılan -IK/-UK belirsiz geçmiş zaman ekleri olayın
zaman çizgisi üzerinde konuşma anından önceki herhangi bir noktada
gerçekleştiğini gösteren işaretleyicilerdir. Bu geçmiş zaman işaretleyicileri, çekimli
fiillerde her zaman ve yalnızca olayın gerçekleştiği zamanı işaretleme işlevinde
değil, bununla beraber bilgiyi edinme yolunu da işaretlemek için kullanılmaktadır.
Bilgi, doğrudan ya da dolaylı olarak edinilir. –DI/-DU biçimbirimi bilginin
doğrudan edinilmesini işaretlerken, –mIş/-mUş ve-IK/-UK biçimbirimleri ise
bilginin dolaylı edinme yolunu işaretlemektedir. Ancak Adana ve Osmaniye illeri
ağızlarında kimi örneklerde,nadir de olsa, –mIş/-mUş ve -IK/-UK eklerinin
doğrudalık da işaretleyebildiği görülebilmektedir. Doğrudanlık, konuşanın bilgiyi
aracı yollarla değil de doğrudan deneyimleyerek edindiğini ifade etmek için
kullanılan bir terimdir. Bu bağlamda konuşan olay ya da duruma şahit olmuştur
yani olay/durum kesin ve gerçektir ya da konuşan olay/duruma şahit olamamıştır
ancak olay/durumun gerçekleştiğini görmüş kadar emindir. Türkiye Türkçesi
standart dilinde çok sayıda doğrudanlık bağlamında değerlendirmeler yapılmıştır,
ancak her bölge ağzının kendi kullanım özelliklerini yaratabileceği ve bu kullanım
özelliklerinin bölgeden bölgeye değişiklik gösterebileceği düşüncesi ile bu
çalışmada Adana ve Osmaniye ağızlarında kullanılan –mIş/-mUş ve –IK/-UK
biçimbirimlerinin, asılında birer dolaylılık işaretleyicisi olmalarına rağmen,
doğrudanlık bağlamında görünümleri incelenmiştir.