Akademik Veri Yönetim Sistemi
21. Türkiye Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler Konferansı, Adana, Türkiye, 21 - 23 Ekim 2021, ss.24-25
2000’li yılların başından itibaren Türkiye’de sinema sektöründe film, dağıtımcı ve salon sayısında artış görülmesine rağmen, gösterim alanında birtakım eşitsizlikler ve dağıtım alanında yoğunlaşma tehlikesi göze çarpmaktadır. Belirli filmlerin ve bölgelerin gösterim ve dağıtım alanındaki hakimiyeti, coğrafi bir dengesizlik yaratmaktadır.
1970’li yıllarda temelleri atılan “Topluluk Filmi” (Community Film) yaklaşımı; küreselleşme ile sinemanın, ulusal sınırları aşan ve büyük bütçeli bir endüstri olarak alternatif ve yerel çalışmaları ezen yapısına bir başkaldırı hareketidir. Bireylerin bir organizasyon çerçevesinde toplanarak filmler üretmelerinin veya izledikleri filmler üzerine tartıştıkları medya okuryazarlığı deneyimlerinin yansımalarını, Türkiye’deki dağıtım ve gösterim pratiklerindeki eşitsizliğe tepki olarak doğan sinema topluluklarında görmek mümkündür.
Az sayıda sinema salonunun bulunduğu bölgelerdeki sinema toplulukları; anaakım dağıtım ağının dışında kalan filmleri izlemek ve tartışmak hedefini gütmektedirler. 2008’de kurulan Kars Sinema Topluluğu ve 2016’da kurulan Lüleburgaz Sinema Topluluğu, bir program çerçevesinde düzenlenen gösterimler ile kendilerinden sonra kurulan birçok sinema topluluğuna örnek olmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de dağıtım ve gösterim ağına bir alternatif olarak kurulan sinema topluluklarının organizasyon yapılarını, sorunlarını ve sektörün aygıtlarıyla kurdukları ilişkileri inceleyerek sinema alanında yarattıkları etkiyi tanımlamaktır. Bugüne kadar yapılan birçok çalışmalarda izleyicilerin sektör dinamikleri içerisinde birer rakama indirgenmesi problemi, dijitalleşme ile birlikte seçici ve karar alıcı pozisyonlarının güçlendiği iddiasıyla tartışmaya açılmaktadır. Bu çalışmada ise sinema topluluklarına mensup karar vericilerin ve izleyicilerin; geleneksel gösterim pratikleri içerisinde aktif bir pozisyona geçtiği gözlemlenmekte ve bu pozisyonun, var olan dinamikler üzerinde nasıl bir rol oynayacağı sorusu ortaya çıkmaktadır.
Çalışmada “görüşme” yöntemi uygulanacaktır. Kars ve Lüleburgaz sinema topluluklarının kurucuları ile yapılacak birebir görüşmeler, betimsel analize tabi tutulacaktır. Çalışmanın iki topluluk ile sınırlandırılmasının nedeni, kendisini “Bağımsız filmlerin dağıtımcısı” olarak tanımlayan Başka Sinema aracılığıyla vizyona giren filmlerin gösterimlerini yapmalarıdır. Bu çalışmanın; sinema sektöründeki sorunların tespit edilmesinde birinci ağızdan izleyicilerin görüşlerine yer vererek ve iki ayrı alanmış gibi algılanan dağıtım ve gösterim pratiklerini bir arada mercek altına alarak, izleyici araştırmaları alanına katkı sağlaması beklenmektedir.