Toplumlarda belirli zaman dilimlerinde gerçekleşen bin kişi başına düşen ölüm sayısını ifade eden kaba ölüm hızı sık kullanılan bir ölüm ölçütüdür. Bir ülkenin yıllık kaba ölüm hızı oranını bilmek, analiz etmek ve geleceğe yönelik tahminlerde bulunmak sosyoloji, sağlık, ekonomi, psikoloji ve daha birçok alanda yapılan bilimsel çalışmalara ışık tutacaktır. Araştırma makalemizde TÜİK tarafından yayınlanan 2009-2022 dönemi kaba ölüm hızı (KÖH) oranlarına ait yıllık veriler kullanılarak Türkiye ve 12 bölgemiz için beklenen ölüm oranını temsil eden üstel fonksiyon modelleri elde edilmiştir. Elde edilen modeller yardımı ile gerçek ve tahmin sonuçları karşılaştırılmış, aradaki farklar yorumlanmış ve ileri yıllar için beklenen ölüm oranları tahminlemesi yapılmıştır. Karşılaştırma oransal değerler üzerinden yapıldığından hesaplamada geometrik ortalama ölçüsünden yararlanılmıştır. 2009-2022 yılları arası Türkiye yıllık KÖH geometrik ortalaması 5,3592 olarak elde edilmiştir. Türkiye ve 12 bölge için elde edilen ölüm oranları modellerinin genel olarak artan oranda, artan bir hıza sahip olduğu gözlemlenmiştir. Covid-19 dönemi için yapılan araştırmada ise beklenen ölüm oranına ilişkin elde edilen karesel fonksiyon kullanılarak Covid-19 dönemi KÖH değerinin beklenen değerden 1,2575 daha fazla gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır.
Crude rate, which expresses the number of deaths per thousand people occurring in certain periods of time in societies, is a frequently used death measurement. Analyzing the change in a country's annual crude death rate and making targeted predictions will shed light on scientific studies in health, economy, psychology and many other fields. In our research article, using annual data on crude death rate (CDR) rates for the period 2009-2022 published by TÜİK, exponential function models were obtained in which the expected death rate for Türkiye and 12 regions is not represented. With the help of the obtained model, actual and predicted results were compared, the differences were interpreted and the expected death amounts for previous years were estimated. Geometric mean values were used to calculate the comparison based on proportional values. Between 2009 and 2022, it was found to be 5.3592 in Türkiye's annual CDR ceramics. It has been observed that the death rate models obtained for Turkey and 12 regions generally have an increasing rate. In the research conducted for the Covid-19 period, using the quadratic function obtained regarding the expected death relationships, 1.2575 more data than the expected value in the Covid-19 period CDR was obtained.
