Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.9, sa.43, ss.215-226, 2016 (Hakemli Dergi)
Mehmed Aydî Efendi, 19. Asır’da Antep’te yaşamış divan sahibi sûfî şairlerdendir. Antep, Halep, Kayseri ve İstanbul’da gerçekleştirdiği tahsiliyle dini ilimler alanında kendisini geliştirmiş, bunun yanında Kuşadalı İbrahim Halvetî’nin (ö. 1846) mânevî eğitiminden geçerek sülûkunu tamamlamak sûretiyle hilafet ile vazifelendirilmiştir. Diğer taraftan şairlik yönü de bulunan Mehmed Aydî Efendi’nin tasavvufî kişiliğinin büyük oranda şiirlerine yansımış olduğu görülmektedir. Divan’ında, başta silsilesi olmak üzere bir şeyhe intisap etmenin önemi, şeriat, tarikat, hakikat, marifet, zühd, takva, nefis, tevbe ve zikir gibi konular üzerinde önemle durmuştur. Aydî Efendi, Divan’daki hemen her şiirde âyetlere atıflarda bulunmuştur. Bu durum onun tasavvufî yönünün yanında şer’î ilimlere vukûfiyetini de göstermektedir. Netice itibariyle Aydî Efendi’nin Divan’ının, dînî ve tasavvufî kültür açısından zengin bir muhtevâya sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Anahtar Sözcükler: Mehmed Aydî, Divan, Şiir, Tasavvuf, Halvetiyye, Şâbâniyye
Mehmed Aydi Efendi was a sufi poet with his own divan, who was from Antep and lived in the 19th Century. He advanced himself in the field of religious sciences in Antep, Aleppo, Kayseri and Istanbul. After completing Kusadali İbrahim Khalwati’s (d. 1846) spiritual education, he was assigned as a caliphate. It’s also clear that his mystical personality reflected on his poems. He emphasized many mystical concepts in Divan such as the importance of affiliation to a sheikh, silsila, sharia, tariqa, hakika, marifa, zuhd, taqwa, nafs, tawba and dhikr. Aydi Efendi referred to Qur’anic verses in almost all his poetry. This shows the competency in the field of religious sciences besides his mystical aspects. As a result, the content of Divan of Mehmed Aydi Efendi is very rich in terms of religious and mystical culture.
Keywords: Mehmed Aydi, Divan, Poetry, Sufism, Khalwatiyyah, Shabaniyyah