Akademik Veri Yönetim Sistemi
TURKISH STUDIES - EDUCATIONAL SCIENCES, cilt.Volume 19 Issue 2, sa.Volume 19 Issue 2, ss.201-212, 2024 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının ortaokulda okutulan Sosyal Bilgiler ders kitaplarına ilişkin metaforlarını eleştirel bir bakış açısıyla ortaya koymaktır. Araştırma, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretim araç ve gereçleri arasında yer alan ders kitaplarını nasıl yorumladıklarını ve “iyi bir ders kitabı”nın kriterlerini nasıl sıraladıklarını ortaya koyması açısından önemli olabilir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenoloji kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu iki devlet üniversitesinin Sosyal Bilgiler öğretmenliği lisans programı 4. sınıfında öğrenim gören 82 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının ders kitabına ne gibi anlamlar yükledikleri tespit edilmiştir. Toplanan metaforlar, öğretmen adaylarının kullandıkları mecazlara göre sınıflandırılmıştır. Buna ek olarak, elde edilen mecazlar belirli ortak temalar etrafında gruplandırılmıştır. Buna göre sosyal bilgiler öğretmen adayları ders kitabı kavramına ilişkin 43 metafor oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre en sık tekrarlanan metafor "rehber" metaforudur. Bunu “yol haritası”, “meşale-fener”, “kullanma kılavuzu”, “lamba-ampul”, “çiçek bahçesi”, “hazine” ve “pusula” gibi metaforlar takip etmiştir. Bu metaforların yoğunlaştığı kategoriler “yol gösterici”, “kapsamlı”, “anlaşılır hale getiren”, “kolaylaştırıcı”, “değiştiren”, “önemli” ve “donatıcı” olarak sıralanmıştır. Mesleğe yeni başlayan sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ders kitabını kendilerine yol gösteren gerekli bir kaynak olarak gördükleri tespit edilmiştir. Bir başka deyişle, sosyal bilgiler öğretmen adayların ders kitaplarına ilişkin oluşturdukları metaforlar arasındaki ortak nokta, öğrenme sürecinde öğretmenin üstlendiği rolüyle örtüşmektedir. Iki devlet üniversitesinin sosyal bilgiler alanında öğrenim gören öğretmen adaylarının ders kitaplarıyla ilgili kullandığı mecazlarda ve oluşan kategorilerde benzerlikler görülmektedir. Katılımcılar, ders kitaplarının hem öğrenciye hem de öğretmene planlanmış bir amaca birlikte yürüme imkanı sağladığını vurgulamışlardır. Ayrıca, ders kitabının kapağından seçilen görsellerden başlayarak öğrencide merak duygusunu harekete geçirip öğrenme sürecini başlattığını belirtmişlerdir.
This study aims to reveal the metaphors of social studies teacher candidates regarding the social studies textbooks taught in secondary school from a critical perspective. The research may be important in revealing how social studies teacher candidates interpret textbooks, which are among the teaching tools and equipment, and how they list the criteria of a "good textbook." Phenomenology, one of the qualitative research designs, was used in the research. The research study group consists of 82 teacher candidates in the 4th grade of the Social Studies teaching undergraduate program at two state universities. In the research, it has been determined what meanings social studies teacher candidates attribute to the textbook. The pre-service instructors' usage of the metaphors categorized the gathered metaphors. The analogies were also arranged according to a few recurring themes. As a result, pre-service social studies teachers created 43 metaphors related to the concept of a textbook. According to the research results, the most frequently repeated metaphor is "guide." This was followed by metaphors such as "a road map", "torch lantern,", "user manual", "lamp bulb,", "flower garden", "treasure", and "compass". The categories in which these metaphors are concentrated are listed as "guiding", "comprehensive”, “making understandable", "facilitating”, “changing”, “important”, and "equipping." It has been determined that social studies teacher candidates who are just starting their careers think of the textbook as a necessary resource that guides them. In other words, the common point among the metaphors created by pre-service social studies teachers about textbooks overlaps with the role of the teacher in the learning process. Pre-service social studies teachers at two state universities use similar metaphors and categories regarding textbooks. Participants emphasized that textbooks allow students and teachers to walk together toward a planned goal. They also stated that starting with the visuals selected from the cover of the textbook, it activates a sense of curiosity in the student and starts the learning process.