Akademik Veri Yönetim Sistemi
ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), cilt.11, sa.1, ss.287-302, 2021 (Hakemli Dergi)
Günümüzde “plastik sanatlar” kavramı yerini çok daha geniş kapsamlı “görsel sanatlar” kavramına bırakmıştır. Tekstil
Sanatı ve sonrasında Lif Sanatı da 60’lı yıllardan itibaren içerdiği plastik olanaklar dahilinde görsel sanatlar alanına girmeyi
başarmıştır. Tekstil malzemelerinin hacimli eserlerde kullanılmasıyla başlayan bu süreçte, tekstil sanatında resim sanatının
temel estetik unsurlarının yanı sıra heykel sanatının temel sanat unsurlarından da yararlanılmıştır. Yüzeysel tekstillerden
boyutlu tekstillere geçişte sanatçıların yeni malzeme, teknik ve biçim arayışlarının da etkisiyle, çalışma formlarında
yenilikçi yaklaşımlar geliştirmeye başladıklarını ve bunu yaparken de heykelin fiziksel yönünü kullandıklarını söylemek
mümkündür. 1960’da Claes Oldenburg’un “Yumuşak Heykel” olarak adlandırdığı ve heykelin malzeme dağarcığını geliştiren
bu yeni form anlayışı da bu duruma örnek teşkil etmektedir. 60’lı yıllar ve sonrasında sanatçılar, üretimlerinde malzemelerin fiziksel özelliklerini sorgulamış ve disiplinler arası etkileşimlerde kullanmışlardır. 20. ve 21. yüzyılda sanat dallarında
meydana gelen değişiklikler, sanat formlarının melezleşmesine ve farklı nesnelerle üretilen yeni sanatsal yorumlara açık
hale gelmiştir. Tekstil bugün geleneksel kullanım ve uzmanlık alanlarının ötesinde yaratıcı yeni alanlar açmakta, geleneksel
malzeme ve tekniklerle yapılan yaratıcı ve yenilikçi müdahaleler tekstillere güncel sanatsal kimlikleri kazandırmaktadır.
Bu çalışmanın amacı gerekli literatür taraması yapıldıktan sonra, elde edilen bilgiler sentezinde heykel ve tekstil
disiplinlerinin ilişkilerine yeni bir ışık tutmaktır. 21. yüzyılda tekstil malzeme ve tekniklerinin ifade edilme yöntemlerinin
incelendiği çalışmada, kumaş ile oluşturulan tekstil heykellerde pamuklu kumaş özelinde araştırma yapılmıştır. Veri
toplamanın ilk aşaması, tekstil heykel eserlerinde pamuklu ve doğal renk kumaş kullanan sanatçıları belirlemek olmuştur.
Belirlenen altı sanatçının tekstil heykelleri ile sınırlandırılan çalışmada, sanatçıların eserlerinde; kumaşın iki boyutlu
yüzeyden üç boyutlu plastik yapıya dönüşüm süreci incelenmiştir. Pamuklu kumaşlar özelinde analiz edilen eserlerin eski
ve artık malzemelerden oluşturulduğu tespit edilerek, sürdürülebilirlik kavramına da örnek teşkil ettiği saptanmıştır.
Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan eser analizi yöntemine başvurularak, literatür tarama yöntemiyle sanatçıların
sanatsal söylem oluşturan eserlerinin birbiriyle ilişkili biçimsel yapıları, ortak kullanılan malzemeleri, teknik özellikleri ve
anlamsal ilişkileri irdelenmiştir