Özet
Sebatü’l-Acizin, Sufi Allahyar’ın dinî tasavvufî bir mesnevisidir. Doğu
Türk yazı dilinin XVIII. yüzyıl ürünü olan Sebatü’l-Acizin,
Çağataycanın Klasik sonrası dönemi içerisinde değerlendirilir. Klasik
sonrası dönemin temel özellikleri içerisinde mahallîleşme dile getirilir.
Bu bildiride Sebatü’l-Acizin’de mahallîleşme örnekleri
değerlendirilmiştir. Eserin klasik dönem Çağatayca metinlerden söz
varlığı, biçim bilgisi ve ses bilgisi bakımından ayrılan yanları ortaya
konulmuştur. Sebatü’l-Acizin’de mahallîleşmenin ölçütlerini tespit için
bir deneme yapılmıştır. Bu ayırıcı özelliklerin hangi lehçelerle bağlantılı
olabileceği tartışılmıştır.
Anahtar Sözcükler
Sufi Allahyar, Sebatü’l-Acizin, Çağatayca, Doğu Türkçesi
Abstract
Sufi Allahyar and his work Sebatü’l-Acizin: On Tendencies of
Localization in 18. Century Eastern Literary Turkish
Sebatü’l-Acizin is a religious and Islamic mystical poem (Mesnevi) of
Sufi Allahyar’s. Sebatü’l-Acizin, which is the work of Eastern literary
Turkish in XVIII century, is appraised in the post classical period of the
Chagatay language. Among the basic principles of the post classical
period localization is mentioned. The examples of localization in
Sebatü’l Acizin are appraised in this essay. The work differs from the
other classical period Chagatay texts with regard to vocabulary, morphology and phonetics. The different sides of this work have been
exposed in this essay. The criteria of localization have been tried to
determine in Sebatü’l- Acizin. It has been discussed whichever dialects
can be connected to these distinctive characteristics in this essay.
Key Words
Sufi Allahyar, Sebatü’l-Acizin, Chagatay Turkish, Eastern Turkish