Akademik Veri Yönetim Sistemi
GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ELEKTRONİK DERGİSİ, cilt.11, sa.1, ss.58-69, 2020 (Hakemli Dergi)
Bireylerin cinsiyeti sosyal yaşamlarına katılımlarında belirleyici olmaktadır. Cinsiyetli olmanın artıları ve eksileri tarihin her döneminde bir arada yaşayan insanların yaşamlarının merkezinde olmuştur. Kişiler sahip oldukları cinsel kimlikleri ve içinde yaşadıkları toplumların bu kimliklere olan bakış açısı ile belirli kalıplara sığmış ve sığdırılmıştır. Başka kişi ve toplumların cinsiyete yönelik algı ve tutumları toplumsal düzenin sağlanmasında her zaman etkili unsurlar olmuştur. Toplumsal cinsiyet algısının oluşması insan ilişkilerinin her aşamasında gerçekleşmekte ve bu algı ve tutumlara yönelik ideoloji hâkim sınıfların tekelinde yeniden inşa edilmektedir. Toplumsal norm ve değerler toplumsal cinsiyet algısını hem dönüştürmekte hem de bir parçası haline gelmektedir. Hâkim kimliklerin üretilmesi sürecinde en etkili araçların başında ise medyanın sunumları gelmektedir. Medya araçlarını elinde bulunduran hâkim ideolojik aygıtlar kadın ve erkek kimliklerine ilişkin salt biyolojik değil, sosyolojik yargıları da belirleyecek mesajlar üretmektedir. Film, bir toplumda hâkim ideolojiyi geçerli kılan medya ekolojisinin güçlü alanlarından biridir. Modern dönemde sinemanın toplumlar üzerindeki etkisinin anlaşılması uzun sürmemiştir. Bu noktada klasik sinema üretimlerinin dışında animasyon filmler de hem çocuklara hem de yetişkinlere hitap eden mesajlar üretmektedir. Bu çalışmada animasyon filmlerin de toplumsal cinsiyet algısını yeniden üreten mesajlar içerdikleri düşüncesinden hareketle Buz Devri-I (Ice Age-I), Shrek-I ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı adlı animasyon filmleri nitel bir analize tabi tutulmuştur. İncelemede Shrek dışındaki animasyon filmlerin hâkim ve standart toplumsal cinsiyet rollerini yeniden ürettiği, erkeği egemen ve lider olarak gösterirken kadın ve çocukları daha geri planda ve pasif-edilgen şekillerde temsil ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Animasyon filmlerin diğer medya ürünleri ile benzer mesajlar üretip üretmediği toplumsal cinsiyet analizi ile anlaşılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Animasyon, Buz Devri-I, Toplumsal Cinsiyet, Shrek-I, Winx Club
The gender of individuals is decisive in their participation in social life. The pros and cons of having gender have been at the center of the lives of people living together in every period of history. Individuals fit into certain patterns with their sexual identities and the perspectives of societies in which they live. Perceptions and attitudes of other people and societies towards gender have always been influential factors in maintaining social order. The formation of gender perception takes place at every stage of human relations and the ideology of these perceptions and attitudes is rebuilt in the monopoly of the dominant classes. Social norms and values both transform and become a part of the perception of gender. Media and presentations are among the most effective tools in the production of dominant identities. The dominant ideological apparatuses, which hold the media, produce messages that define not only biological but also sociological judgments about male and female identities. The film is one of the strong areas of media ecology that validates the dominant ideology in a society. It did not take long to understand the effect of modern cinema on societies. At this point, animated films, which are a relatively new field other than classical cinema production, produce messages that appeal to both children and adults. In this study, the animation films Ice Age-I, Shrek-I and Winx Club: The Secret of the Lost Kingdom were subjected to a qualitative analysis based on the idea that animated films also contain messages that reproduce gender perception.
Keywords: Animation, Ice Age-I, Gender, Shrek-I, Winx Club