ANADOLU?DA BIRLIKTE YAŞAMA KÜLTÜRÜ: AHÎLIK

Creative Commons License

HATALMIŞ A.

II. ULUSLARARASI DİNİ ARAŞTIRMALAR VE KÜRESEL BARIŞ SEMPOZYUMU ?SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ BARIŞIN TESİSİNDEKİ ROLÜ?, Saraybosna, Bosna-Hersek, 19 - 21 Mayıs 2016, cilt.1, sa.9, ss.257-289

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Saraybosna
  • Basıldığı Ülke: Bosna-Hersek
  • Sayfa Sayıları: ss.257-289
  • Çukurova Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Anadolu’da Birlikte Yaşama Kültürü: Ahîlik

Anadolu; Selçuklu fetihleri arifesinde dinî, ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel çalkantılar yaşamaktaydı. Süregelen çatışmalar ve hatta iç savaşlar nedeniyle şehirler, kasabalar terkedilerek harabeye dönüşmekteydi. Ancak Selçuklu fetihleri sonrasında Anadolu yeniden şekillenmeye başlayacak, yeni din ve kimliğine kavuşacaktır. Ahîler de bu dönemde ortaya çıkacaklar, Anadolu’nun maddî ve manevî inşasında önemli roller üstlenecekler, özellikle de, birlikte yaşama kültürüne katkı sunacaklardır.

Ahîler; birlikte zikir yapmaları, yemeleri, içmeleri, belli bir mekânda (dergâhta) toplanmaları ve sahip oldukları hiyerarşik düzenleri ile tasavvufî bir karakter arz etmektedir. Giyim kuşamları ile de içinde yaşadıkları toplumdan farklı bir görünümleri vardır. Günlük sade yaşam biçimleri, kazançlarını birleştirmeleri, birlikte sofra kurmaları ve bu sofraya yabancı konukları davet etme eğilimleriyle, bulundukları ortamda hızla dostluk kurma potansiyelleri bulunmaktadır.

Ahîlerin, mesleki eğitim ve hiyerarşiye riayet ederek toplumda esnaf anlayış ve ahlakını yerleştirdikleri gözlemlenmektedir. Diğer yandan yoksulları, kimi-kimsesi olmayanları aralarına almaları toplumsal rehabilitasyonu güçlendirmektedir. Dergâhlarında yabancı konukların ağırlanmasıyla da konaklama ihtiyacı karşılanmaktadır.

Anadolu’ya dışarıdan gelen saldırılara karşı da, her zaman uyanık ve hazır olmayı öngören Ahîler, vatanın topyekûn savunulmasında hayati roller üstlenmişlerdir. Anı yaşamayı (İbnü’l-Vakit de denilebilir) dustûr edinerek de, içinde yaşadıkları topluma umut olmuşlardır.

Anahtar Kelimeler: Anadolu, birlikte yaşama, Âhîlik

AKHISM: THE CULTURE OF LIVING TOGETHER IN ANATOLIA

     Anatolia was experiencing religious, economic, social, political and cultural upheavals on the eve of the Seljuk conquests. Due to the ongoing conflicts and even civil wars, the cities and the towns were abandoned and they turned into ruins. However, after the Seljuk conquests, Anatolia would begin to be reshaped and have a new religion and identity. Akhies would appear in this period, they would have important roles in the moral and physical construction of Anatolia, and especially they would contribute to the culture of living together.

     Akhies displays a mistical character with their praying , eating, drinking together and gathering at a certain place (Dervish lodge) and with their hierarchical order They have a different look from the community they live in with respect to their clothes. With their simple daily life styles, putting together their incomes, setting the table together and tendency to invite foreign quests to the table, they have the potential of making friends easily in their environment.

     It is observed that respecting professional education and hierarchy they established a sense of understanding and morality concerning the tradesmen in the community. On the other hand they mix with the poor and orphans, which strengthens the social rehabilition. The dervish lodges also offer accommodation for the quests.

     Akhies, who foresee the necessity to be vigilent and prepared also against the outside attacks to Anatolia, played a vital role in the total defence of the country. By adopting the motto “live for the moment (in the other words Ibnu’lVakit)”, they became a hope for the community they live in.

     Keywords: Anatolia, living together, Akhism.