Akademik Veri Yönetim Sistemi
Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, cilt.29, sa.1, ss.11-23, 2020 (Hakemli Dergi)
Koronavirüsler (CoV) doğadaki memeliler ve kuşlar dâhil, birçok hayvanı ve insanları da enfekte edebilen zoonoz etkendir. Yepyeni bir koronavirüs, 2020 yılının başından itibaren yol açtığı COVID-19 pandemisi ile dünyanın hemen her yerinde sosyokültürel ve ekonomik yapıyı sarsacak derecede günlük hayata tesir etmiştir. CoV zarflı, pozitif polariteli, tek sarmallı bir RNA virüsüdür. COVID-19’un vücutta en çok etkilediği organ akciğerlerdir. Damlacık ve temas yoluyla bulaşan SARS-CoV-2, vücutta ilk olarak nazal kavite ve farenkste replike olmaya başlar ve alt solunum yollarına doğru ilerler. Bütün CoV dört önemli yapısal proteine sahiptir: nükleokapsid proteini (N), transmembran proteini (M), zarf (envelope) proteini (E), spike protein (S). SARS-CoV-2 de, S proteini aracılığıyla memeli hücresine girmek için reseptör olarak anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2)’ye bağlanır, bununla birlikte hücresel serinproteinaz TMPRSS2 aktivitesinin de giriş için büyük önem taşıdığı gösterilmiştir. Akciğerlerdeki ana hedef, tip II pnömositlerdir. Mevcut veriler, tip II pnömositler ile aynı bazal membranı paylaşan ve yüksek oranda ACE-2 eksprese eden kapiller endotel hücrelerinin akciğerlerdeki diğer hedef hücre olduğunu göstermektedir. SARS-CoV-2 S proteininin bağlanmasının ardından, ACE-2 aktivitesi ve yüzey ekspresyonu azalır. Bu nedenle hücre yüzeyinde ACE- 2 ekspresyonunun kaybı, renin-anjiyotensin sisteminde bir dengesizlik yaratarak anjiyotensin II'nin metabolizasyonunun azalmasına ve anjiyotensin II Tip 1a (AT1R) reseptör stimülasyonuna yol açabilir. Sonuçta pulmoner kan damarlarında kaçak oluşması ve dolayısıyla şiddetli akut akciğer hasarıyla ilişkili olabilir. COVID-19 pnömonisi, atipik bir viral pnömonidir. Şiddetli COVID-19 sırasında viral immünosüpresyonun, lenfopeni, NK ve CD8 + T hücre profilinde tükenme ve interferon supresyonundan kaynaklandığı kabul edilir. Primer immün yanıtın gecikmesi sonrası, tip I IFN’un bulunmadığı, IL-6, IL-1, IP-10, IL-18, GM-CSF ve IFNy gibi sitokinlerin aşırı salındığı proinflamatuvar tipte sekonder yanıt ortaya çıkar. Artarak devam eden viral saçılım, sitokin salınımını ve T hücresi yanıtını uyarır, bu durum akciğer hasarını ve ARDS'yi indükler.
Coronoviruses (CoV) are zoonotic viruses that can infect many animal species in nature, including mammals and birds as well as human beings. Novel coronavirus, giving rise to COVID-19 pandemic since the beginning of 2020, has affected daily life shaking sociocultural and economic structure worldwide. CoV is an enveloped, single stranded RNA virus with positive polarity. Lung is the most effected organ in COVID-19. Spreading through respiratory droplets and direct contact, SARS-CoV-2 replicates first in the nasal cavity and pharenx, then proceed to lower respiratory tract. It has four major structural proteins: nucleocapsid protein (N), transmembrane protein (M), envelope protein (E) and spike protein (S). In order to enter a mammalian’s cell, SARS-CoV-2 attaches to angiotensin converting enzyme2 (ACE2) receptor through S protein. The activity of cellular serine protease (TMMPRSS2) is also very important for this viral entry. Major target in the lungs are the type II pneumocytes. Present data shows that capillary endothelial cells in the lungs, highly expressing ACE-2 activity and sharing the same basal membrane with type II pneumocytes, are the other target cells. After the attachment of SARS-CoV-2 S protein, ACE-2 activity and surface expression diminishes. Loss of ACE-2 expression in the cellular surface may lead to an instability in the renin-angiotensin system, causing a decrease in angiotensin II metabolism and increase in angiotensin II type 1a (ATIR) receptor stimulation. This may result in leakage from pulmonary blood vessels and severe acute lung damage. Covid-19 pneumonia is an atypical viral pneumonia. In severe COVID-19 infection, viral immunosuppression may be due to lymphopenia, depletion of NK and CD8+ T cells and interferon suppression. After the delay of primary immune response, pro-inflammatory secondary immune response emerges with excessive secretion of cytokines IL-6, IL-1, IP-10, IL-18, GM-CSF and IFNy, but no secretion of type I IFN. Continuous dissemination of virus stimulates cytokine secretion and T cell response which induces lung injury and acute respiratory distress syndrome (ARDS).