Mercimek Piyasası ve Türkiye’nin Karşılaştırmalı Üstünlüğü

Creative Commons License

Akpınar F., Başaranoğlu A., Özbek H., Öztornacı B.

Iğdır Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, cilt.2, sa.1, ss.84-89, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu çalışmada 2000-2021 yılları arasında dünyada ve Türkiye’de mercimek piyasası ve karşılaştırılmalı üstünlüğü incelenip, Türkiye’nin rekabet durumu ortaya konmak istenmiştir. Bu amaçla karşılaştırmalı üstünlük hesaplanması için Balassa ve Vollrath indeksleri kullanılmıştır. Dünya mercimek piyasasında Kanada, Hindistan ve Avustralya önemli üretici ülkelerdir. Kanada ve Avustralya ürettiği mercimeğin çoğunu ihraç etmekte, Hindistan ise önemli bir üretici olmasına rağmen ithalatçı ülke konumundadır. Türkiye ise 1990’lı yıllarda dünya mercimek piyasasında neredeyse hâkim konumda iken 2000’li yıllarda bu rolünü kaybetmiştir. Türkiye, dünyada mercimek üretiminde 4. Sırada yer almasına karşın en çok ithalat yapan 2. ülke konumundadır. Türkiye’deki ve dünyadaki üretici fiyatları arasındaki makas Türkiye aleyhinde açılmaktadır. Bu durumun devam etmesi üreticileri mercimek üretiminden uzaklaştıracaktır. Üreticilerin ekonomik açıdan korunması için gerekli desteklerin verilmesi gerekmektedir. Türkiye’nin dünya mercimek piyasasındaki rekabet gücünü artırması için pazar taleplerini dikkate alması, markalaşması, reklam çalışmaları yapması ve yeni pazarlar araması gerekmektedir. Ballasa indeksine göre dünya mercimek piyasasında Avustralya, Mısır, Kanada, Kazakistan, Nepal, Sri Lanka, Suriye, Türkiye ve BAE karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Türkiye dünya mercimek piyasasında üstünlüğe sahip ülkelerle karşılaştırıldığında Avustralya, Mısır, Kazakistan, Sri Lanka ve BAE karşısında avantaja sahip olup Kanada, Nepal ve Suriye karşısında dezavantaja sahiptir. Vollrath LnRXA indeksine göre dünya mercimek piyasasında Avustralya, Kanada, Kazakistan, Nepal, Rusya, Sri Lanka, Suriye, Türkiye ve BAE üstünlüğe sahiptir. RTA indeksine göre Avustralya, Kanada, Çin, Kazakistan, Nepal, Portekiz, Rusya, Suriye, Uganda ve BAE üstünlüğe sahiptir. RC indeksine göre ise Avustralya, Kanada, Çin, Kazakistan, Nepal, Portekiz, Rusya, Suriye, Uganda, BAE ve ABD üstünlüğe sahiptir.