SineFilozofi, cilt.5, sa.10, ss.637-652, 2020 (Hakemli Dergi)
Bu çalışma, Türkiye’de “mahcup feminizm” kavramı ekseninde 1980’li yılların akademik feminist düşüncesinin sinemaya etkisine bakmayı amaçlayan bir girişimdir. Güçlü bir feminist sesin olmadığı bu yıllar, akademide kadın sorunun araştırıldığı yıllardır. Aynı yıllar sinemanın da değişim geçirdiği yıllardır. Özellikle kadınlara ve kadınlığa ilişkin meselelerin ele alındığı kadın filmleri kategorisi oluşmaya başlaması da bu döneme denk gelir. Feminist söylem çözümlemesi metnin içinde doğallaşarak görünmezleşmiş olan ve kendini metin aracılığıyla yeniden üreten her türlü ideolojiyi ortaya çıkarır. Çalışmanın kavramsal çerçevesi Türkiye’deki feminist hareketin öncüllerinden Şirin Tekeli’nin güçlü bir feminist sesin olmamasını tanımlamakta kullandığı “mahcup feminizm” terimi merkezinde oluşturulmuştur. Kavramsal çerçeve kurulurken dikkat edilen nokta fail olan öznenin değişimi dönüşümü ve kendini kurma biçimi olmuştur. Akademide Şirin Tekeli, Bir Yudum Sevgi filmindeki Aygül, Videosinema dergisinde karşılaşılan Şengül’ün söylem düzeni içinde feminist özne olma biçimleri incelenmiştir. Çalışmada akademik yazın, popüler yazın ile sinema arasındaki kadın kimliğine ilişkin öznelerin karşılaşmaları, kucaklaşmaları, benzerlikler ve sınırlamaları saptanmış ve tartışılmıştır.
This study aims to look at the effect on movies of academic feminists thought 1980s in
Turkey based on the concept of “embarrassed feminism”. There is no strong feminist voice in
these years and the problems of women are being investigated in the academy. Cinema has also changed
in these years. It was also during this period that the category of women’s films, in which the issues
concerning women and femininity are addressed, began to emerge. Feminist discourse analysis reveals
any ideology that has become invisible by naturalizing in the text. The conceptual framework of the study
has been established in terms of “embarrassed feminism” that Tekeli was used to describe the feminist
movement there were weak feminist voices in Turkey. The point that was taken into consideration
while establishing the conceptual framework was the change, transformation, and self-assembly of the
perpetrator. In the academy, Şirin Tekeli, Bir Yudum Sevgi (Atıf Yılmaz, 1984), and Aygül in the film,
Şengül, encountered in the Videosinema magazine, have examined the ways of being a feminist subject
in the discourse order. In the study, the encounters, embraces, similarities, and limitations of the subjects
related to women’s identity between academic literature, popular literature, and cinema were determined
and discussed.
Keywords: Feminist Discourse, Videosinema Magazine, “Bir Yudum Sevgi” Film, Embarrassed
feminism