Bazı tıbbi ve aromatik bitkilerde thripslerle (Thysanoptera:Thripidae) birlikte saptanan avcı böcek türleri


Atakan E., Pehlivan S.

DERİM, cilt.35, sa.1, ss.37-44, 2018 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 35 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2018
  • Doi Numarası: 10.16882/derim.2018.311008
  • Dergi Adı: DERİM
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.37-44
  • Çukurova Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Thripsler (Thysanoptera) Çukurova’da değişik ürünlerde ekonomik düzeyde zarara sebep olabilen türlerdir. Thrips türlerinin bazıları konukçusu olan bitkilerde beslenme yoluyla verdikleri zarara ilave olarak virus hastalığı taşıyarak da sorun olmaktadır. Tıbbi ve aromatik bitkiler üzerinde saptanan Thrips ve faydalı türleri ile önemleri konusunda bilgiler bulunmamaktadır. Bu amaçla çalışma 2013-2014 yıllarında Adana ilinde Çukurova Üniversitesi Balcalı kampüsünde doğal olarak yetişen bazı tıbbi ve aromatik bitkiler üzerinde yürütülmüştür. Dokuz familyaya bağlı 13 bitki türü örneklenmiştir. Çalışma sonucunda Aeolothripidae, Phlaeothripidae ve Thripidae familyalarından 11 Thysanoptera türü saptanmıştır. Çalışmada çoğunlukla Anthocoridae (Hemiptera) türleri olmak üzere 6 avcı böcek türü kaydedilmiştir. Zararlı thrips türleri içerisinde en yaygın Thrips tabaci Lindeman (%33.85); avcı türlerden ise Orius niger (Wolff) (%68.66) saptanmıştır. Örnekleme yapılan bitkiler arasında Lantana camara (Mine çalısı) bitkisinin çok sayıda zararlı ve faydalı türe konukçuluk ettiği belirlenmiştir. Ocimum basilicum (Fesleğen), Salvia spledens (Ateş çiçeği), Hibiscus syriacus (Ağaçhatmi) ve Abelia grandiflora (Kelebek çalısı) üzerinde zararlı thrips türü bulunamamıştır. O. basilicum üzerinde çoğunlukla avcı Orius türleri kaydedilmiştir. O.basilicum zararlı thripsler için muhtemelen uzaklaştırıcı etki gösterirken, Orius spp.’yi cezbetmektedir. Örneklenen bitkiler üzerinde thrips veya diğer zararlı böceklerden kaynaklanan herhangi bir zarar görülmemiştir. Bu durumun avcı böceklerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Ocimum basilicum ekolojik tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği dahil farklı ürün gruplarında avcı böcekleri destekleyen banker bitki olarak değerlendirilebilir.